Chúng ta đang tìm kiếm điều gì khi nhìn lại bi kịch của quá khứ?
 |
| Aokigahara, hay “khu rừng tự sát”, là một trong những điểm du lịch đen nổi tiếng nhất Nhật Bản – Ảnh: The New York Times |
Hàng năm, hàng triệu du khách từ khắp nơi trên thế giới mạo hiểm đến những điểm đến đau đớn nhất trên Trái đất: tàn tích chiến tranh, hiện trường vụ tai nạn, nơi xảy ra thảm họa thiên nhiên hoặc nơi một người nổi tiếng qua đời. . Chúng ta đang tìm kiếm điều gì khi nhìn lại bi kịch của quá khứ? Phải chăng chỉ đơn giản là tò mò về trải nghiệm của người xưa khi cận kề ranh giới sinh tử, hay còn một nguyên nhân nào khác đằng sau?
Từ trại tập trung Auschwitz khét tiếng của Đức Quốc xã (Ba Lan), thành phố bỏ hoang Pripyat (nơi đặt nhà máy điện hạt nhân Chernobyl, Ukraine), nơi ám sát cựu Tổng thống Kennedy… đến Bảo tàng tưởng niệm sự kiện 11/9 ở New York ( Mỹ), những địa danh phản ánh mặt tối của lịch sử nhân loại dường như ngày càng nổi bật trên bản đồ du lịch toàn cầu. Tuy nhiên, theo các nhà nghiên cứu, đây hoàn toàn không phải là một xu hướng mới.
Giúp người ta hoài niệm và tự soi mình
 |
| Tàn tích của bệnh viện Renwick tại đảo Roosevelt (New York, Mỹ) – nơi từng điều trị bệnh nhân đậu mùa trong đại dịch những năm 1800 – góp phần nhắc nhở mọi người về sự nguy hiểm khó lường của dịch bệnh – Ảnh: The New York Times |
Làn sóng du khách đến các điểm đến đen tối, hay còn gọi là “du lịch đen”, bắt đầu gần như song song với quá trình phát triển lịch sử. “Xu hướng này đã có từ lâu”, J.John Lennon, giáo sư ngành du lịch tại Đại học Glasgow Caledonian (Scotland) cho biết. Năm 1996, ông và một đồng nghiệp đã đặt ra cụm từ “du lịch đen” để mô tả một xu hướng du lịch mà ông cho là khác biệt.
“Một ví dụ điển hình về du lịch đen liên quan đến Trận Waterloo cổ điển, diễn ra ở Bỉ kể từ thời Napoléon. Một số thường dân tiếp cận chiến trường, ngồi trên xe ngựa theo dõi cuộc giao tranh ác liệt”, Lennon kể.
Chiến tranh Waterloo nổ ra vào năm 1815, nhưng giáo sư tin rằng công chúng đã bắt đầu quan tâm đến việc đến thăm các địa điểm bi thảm hoặc nguy hiểm trước đó. Những vụ hành quyết tù nhân công khai ở London, Anh vào thế kỷ XVI từng thu hút rất nhiều người đến xem. Cổ xưa hơn nữa là những cuộc thi đẫm máu giữa các nhóm đấu sĩ ở Đấu trường La Mã, được hàng chục nghìn khán giả cổ vũ.
Philip Stone – Giám đốc điều hành Viện Nghiên cứu Du lịch Da đen tại Đại học Central Lancashire (Anh) – dự báo các điểm du lịch của người da đen sẽ tiếp tục thu hút công chúng: “Dù bị ảnh hưởng thế nào, du khách dường như muốn tự nhắc nhở mình về sự suy giảm. sự thảm khốc, và sự mong manh của kiếp người, những điểm đến tái hiện những góc khuất của lịch sử giúp chúng ta hoài niệm và nhìn lại chính mình.”
Cảm hứng sống khi nhìn vào bi kịch
 |
| Trước đại dịch và chiến tranh Ukraine, Chernobyl từng là điểm du lịch hấp dẫn với 125.000 lượt khách năm 2019 – Ảnh: Getty |
Một trang web dành cho công chúng, dark-tourism.com, có thông tin về gần 900 điểm đến du lịch của người da đen ở 112 quốc gia.
Dù thiếu số liệu thống kê đầy đủ nhưng ngành du lịch quốc tế không thể phủ nhận làn sóng du lịch đen đang được hưởng ứng tích cực. Một phần nguyên nhân đến từ ảnh hưởng của những tác phẩm tài liệu ăn khách như Dark Tourist (Netflix) hay Chernobyl (HBO)… vài năm trở lại đây.
Một lý do khác thúc đẩy du lịch đen là đại dịch gần đây làm đảo lộn nhịp sống toàn cầu. “Khi nhìn thế giới hỗn loạn, tôi cảm thấy xấu hổ khi tưởng tượng mình sẽ trải qua kỳ nghỉ ở khách sạn 5 sao” – Jodie Joyce – nhân viên văn phòng sống ở Anh, từng đến thăm Chernobyl và Triều Tiên – bày tỏ.
Tương tự Joyce, nhiều du khách thừa nhận khám phá những nơi có lịch sử gai góc là cách giúp họ hiểu hơn về thực tế khắc nghiệt của thiên nhiên và cuộc sống. Nhà nghiên cứu Philip Stone đồng ý: “Tôi đoán khả năng gợi lên sự đồng cảm là điều khiến du lịch của người da đen trở nên hấp dẫn”.
 |
| Thảm kịch tàu lặn Titan phát nổ hôm 18/6 ở Đại Tây Dương trong quá trình tìm kiếm xác tàu Titanic huyền thoại một lần nữa làm dấy lên tranh luận về du lịch đen – Ảnh: Insider |
Du lịch đen thu hút du khách đủ mọi tầng lớp, từ các nhà khoa học cần khai thác dữ liệu, nhóm gia đình muốn có hành trình mới cho đến du khách độc thân.
Luôn có tranh cãi xung quanh các địa điểm du lịch được cho là đen tối. Tuy nhiên, với những ai thực sự yêu thích trải nghiệm du lịch màu đen, trào lưu này ẩn chứa nhiều thông điệp không nên xem nhẹ. Một số du khách cho rằng một điểm đến có ý nghĩa lịch sử, dù đen tối hay không, có thể giúp con người ngẫm nghĩ về quá khứ, nhìn rõ thực tại và sống đúng đắn hơn cho tương lai.
Để quá khứ không lặp lại
Các nhà nghiên cứu đang hy vọng sẽ sớm mở rộng trải nghiệm du lịch của người da đen, như một cách để khuyến khích trẻ em và gia đình đi du lịch đến những điểm đến có ý nghĩa giáo dục quan trọng. Giáo sư giáo dục và tâm lý học Mary Margaret Kerr (Đại học Pittsburgh, Pennsylvania, Mỹ) đang dẫn dắt một dự án thú vị với ý tưởng kết nối trẻ em và du lịch. “Ban đầu, Cục Công viên Quốc gia Hoa Kỳ yêu cầu tôi giúp phát triển một hướng dẫn cho các gia đình có trẻ nhỏ đến thăm đài tưởng niệm Chuyến bay 93 của United Airlines. Máy bay bị cướp vào ngày 11 tháng 9 năm 2001 và bị rơi trên một cánh đồng ở Pennsylvania.
“Chúng tôi không làm dự án này vì mục đích quảng bá du lịch. Chúng tôi hy vọng mỗi phụ huynh và các bé có thể thoải mái trải nghiệm và suy ngẫm về chuyến đi theo cách riêng của mình. Những gì chúng tôi muốn làm là cung cấp cho mọi người những hướng dẫn – gợi ý tham quan an toàn, lành mạnh về một địa điểm du lịch phản ánh bối cảnh lịch sử nhạy cảm hoặc đôi khi khó hiểu đối với một số khán giả” – Kerr bày tỏ. kinh nghiệm giáo dục cho mọi lứa tuổi.
 |
| Du khách quan sát hài cốt của người cổ đại thiệt mạng trong vụ phun trào núi lửa nhấn chìm thành phố cổ Pompeii (La Mã) năm 79 sau Công nguyên – Ảnh: Getty |
Sian Staudinger đã nghe kể về một vài trường hợp du khách chụp ảnh tự sướng, cười nói thô lỗ khi đến thăm một số nơi từng xảy ra thiên tai, tai nạn thảm khốc. Tuy nhiên, nữ điều hành công ty du lịch Dark Tourist Trips (trụ sở tại Áo) chuyên tổ chức các tour du lịch đen tới nhiều điểm đến nổi tiếng ở châu Âu lại không cho rằng đây là thông lệ.
Tạm bỏ qua một số hạn chế có thể khắc phục trong tương lai, làn sóng du lịch đen có tiềm năng và sức hấp dẫn riêng. Giáo sư Lennon giải thích: “Những dấu mốc này nhắc nhở chúng ta về cách sống tử tế. Có những bài học lịch sử rất khó học, nhưng chúng ta cần lặp lại chúng để chúng không xảy ra lần nữa.”
Như
[yeni-source src=”” alt_src=”https://www.phunuonline.com.vn/suc-hap-dan-ma-mi-cua-nhung-dia-danh-du-lich-den-a1495220.html ” tên=””]
