Tháng 10 mang theo những cơn gió may mắn. Đây là lúc những con ốc tròn vị thơm phức trong bát nước mắm gừng khiến nhiều người dù sành ăn hay không cũng thích thú. Món ăn vặt này của người Hà Nội khiến ai đi rồi cũng nhớ, khi về lại thích.
Khắp dải đất hình chữ S trải dài từ Bắc vào Nam, từ đồng bằng đến miền núi, từ đất liền đến hải đảo xa xôi, không nơi nào có món ốc luộc. Ấy vậy mà mỗi tháng Mười, lòng người lại nhói đau khi nhớ đến món ốc luộc nóng hổi trên vỉa hè của người Hà Nội.
Ốc sên là món ăn vặt phổ biến vào mùa thu. Ảnh: Ốc Thúy Hằng.
Người ta cũng nhớ đến ốc Sài Gòn, ốc Hải Phòng,… nhưng ốc Hà Nội lại có một điều gì đó rất đặc biệt. Chỉ cần ăn ốc là phải chọn đúng mùa, đó là mùa thu. Hà Nội – thành phố của sông hồ, đã trải qua bao thăng trầm nhưng vẫn giữ được hương vị riêng khi chế biến món ốc.
Vùng đồng bằng Bắc Bộ nổi tiếng với ốc tre, ốc đá, ốc mít, ốc nhồi, ốc táo,… giữa hàng ngàn ao hồ lấp lánh và cánh đồng rộng thẳng ra khỏi cánh cò. Tất nhiên, không chỉ người Hà Nội ăn ốc, người dân khắp nơi trên thế giới đến thủ đô kiếm sống cũng phải ấn tượng với món ốc khi về nhà. Bởi người Hà Nội luôn tinh tế trong từng bước chọn ốc, ăn ốc và thưởng thức hương vị thơm ngon của ốc mà không phải nơi nào cũng có. Và thế là vào tháng 10 mùa thu, khi lợn may mắn đến góc phố, phủ một lớp sương lạnh nhẹ, người ta rỉ tai nhau ra phố ăn ốc.
“Ốc tháng Mười, người Hà Nội”
Ngay cả những người mới thưởng thức ốc cũng biết rằng ngày Tết không ai ăn ốc cả. Khi trăng khuyết hoặc lặn, hay nói cách khác là vào đầu và cuối tháng, người ta “nghỉ” chơi ốc. Lúc này, ốc sinh sản và gầy đi, xanh xao giống như câu nói “Nhạt như nước ốc”. Ốc lúc này ăn ít thịt, không thơm, đồng thời chúng cũng làm nát ốc con, không để lại mùi vị gì.
Muốn ăn ốc ngon phải chọn ngày rằm. Điều kỳ lạ là trăng tròn hay trăng khuyết không chỉ thể hiện chu kỳ trăng mà còn hướng dẫn con người thời điểm ăn ốc ngon nhất. Khoảng thời gian trăng to tròn, tỏa ánh sáng dịu dàng, tươi sáng là lúc ốc béo, thịt đầy đặn, căng mọng. Nhẹ nhàng gỡ ốc ra và thấy ruột ốc mịn, sạch nhưng không có ốc con.
Photo: Ngoc Han
Nhưng không phải chỉ có trăng càng tròn thì ốc càng ngon. Trăng tròn nhưng vào mùa thu thực sự là “sống rồi”. Trước khi mùa đông đến, những chú ốc sên vội vã đi lấy chất dinh dưỡng để vượt qua mùa đông lạnh giá. Vì thế lúc này, mỗi con ốc đều mập mạp, ruột vàng óng, căng mọng, ngọt ngào. Người xưa tận hưởng thời tiết mùa thu mà không ăn ốc luộc. Cho đến bây giờ, dù già hay trẻ, người lớn hay trẻ em, mùa thu se lạnh đều mang đến cảm giác thèm ốc. Đi trên con đường gió lạnh, tôi muốn ngay lập tức sà vào hàng ốc bên đường, hít hà mùi ốc luộc trong lá bưởi, nếp lá chanh, lá gừng rồi nhúng sâu vào bát nước ngọt thanh mát. nước mắm chua để thỏa mãn cơn thèm của tôi.
Ốc luộc – món ăn mùa thu “dinh dưỡng tinh thần”
Nhắc đến ốc thì có vô số món ngon nhưng người ta chỉ thèm cái hơi nóng bốc khói của tô ốc luộc hòa quyện với mùi thơm đậm đà của lá chanh mới là điều khiến chúng ấn tượng nhất. Ốc luộc – món ăn vặt chế biến vô cùng đơn giản, chỉ cần luộc ốc cùng lá chanh, sả, ớt.
Mua một mẻ ốc mít tươi, ốc mít mùa thu vừa béo vừa giòn, thịt ngọt. Ngâm trong nước vo gạo, cắt vài lát ớt, thêm chút chanh hoặc giấm để loại bỏ cát bụi. Giờ đây, những người phụ nữ khéo léo hơn còn cho những chiếc thìa inox vào và đập trứng vào ốc để chúng nhả ốc ra nhanh chóng. Nước vo gạo ngâm ốc vừa sạch vừa luộc sẽ ngon hơn.
Chi tiết nhỏ ảnh hưởng đến nồi ốc ngon là ngay từ lúc ngâm, rửa ốc, bạn phải chọn ra những con lơ lửng, há miệng. Đừng dại dột mà tiếc cho những con ốc này, chỉ cần một con ốc chết cũng đủ làm hỏng cả nồi ốc béo ngậy.
Mùa thu Hà Nội không thể thiếu món ốc. Ảnh: Ốc Lược Quân
Chọn thời điểm ăn ốc, biết cách ngâm rửa ốc, luộc ốc và lựa chọn kỹ món ăn với ốc. Ốc vốn có tính lạnh nên bạn càng phải cẩn thận hơn khi ăn ốc trong thời tiết se lạnh của mùa thu. Đặc biệt, khi ăn ốc vào buổi tối, người bụng yếu sẽ dễ bị đau bụng. Vì vậy, trong nồi luộc ốc thường dùng lá ấm cùng nhiều tinh dầu như lá bưởi, lá chanh, sả, lá gừng thường dùng để cân bằng tính hàn của ốc.
Hãy chuẩn bị đúng cách, đun sôi khi gần ăn được. Vì ốc luộc chín rất nhanh nên sau khi luộc lâu sẽ không có gì thú vị khi ăn chúng. Thực sự thì mỗi nhà, mỗi quán đều có một bí quyết luộc ốc ngon khác nhau. Một số gia đình dùng lá chanh, lá bưởi; Một số gia đình dùng ớt, lá ớt, lá gừng. Tóm lại, những loại lá dại này đều không thể thiếu trong nồi ốc luộc.
Ảnh: Loan Trần
Cái thú vị khi ăn ốc ở Hà Nội là nếu không ăn ốc ở nhà thì bạn nên ăn ở quán vỉa hè. Ở những thành phố sầm uất, người ta thường dùng những chiếc kim nhọn để cạy ốc, tuy nhiên để ăn ốc đúng cách thì phải dùng gai bưởi hoặc gai châu chấu. Chọc nhẹ con ốc, vặn nhẹ là toàn bộ thân ốc sẽ trôi đi. Nhúng ốc vào bát nước mắm chua ngọt, cay cay thơm thơm. Ăn ốc mà “nghe” mùi thơm thơm của lá nếp thái sợi, nhai ốc thưởng thức miếng thịt giòn, béo, ngọt thật thú vị. Để xoa dịu dạ dày hơn, người ta thêm vào bát nước luộc ốc đậm đà hương gừng, sả để tráng miệng.
Ngoài ốc luộc, người Hà Nội còn có rất nhiều món ốc ngon khác đủ khiến bạn phải “đau răng”. Ốc mỡ mùa thu này có thể dùng làm món gì cũng ngon, từ ốc luộc, ốc cuốn, bún ốc, ốc nấu chuối đậu, ốc hấp lá gừng, ốc nhồi lá tre, bún ốc nguội,…
Món mì lạnh. Ảnh: Nhà hàng Thủy Cung
Nếu bạn ở Hà Nội, lang thang khắp 36 phố phường, ai cũng có một quán quen thuộc như điểm hẹn với mùa thu. Bát ốc luộc dân dã, thơm ngon khiến người ta ngày càng gần gũi hơn với mảnh đất Hà Nội. Để rồi, dù có đi bao xa, ngập tràn nỗi nhớ Hà Nội, đâu đó ta vẫn thấy một chút thơm, một chút cay, một chút giòn của thịt ốc đất Hà Nội khắc sâu vào tâm trí.
[yeni-source src=”” alt_src=”https://kenh14.vn/oc-thang-muoi-nguoi-ha-noi-va-cau-chuyen-con-oc-vuu-vat-qua-vat-mua -thu-20231011084216186.chn” name=””]
