( Yeni ) – Trải qua nhiều thế hệ, ngôi làng không chỉ nổi tiếng khắp cả nước về học thuật mà còn lưu truyền những câu chuyện hấp dẫn cho hậu thế.
Làng Xuân Hồng nằm ở trung tâm huyện Xuân Trường, tỉnh Nam Định, là di sản văn hóa lâu đời, nổi tiếng với truyền thống hiếu học và tinh thần bác ái phong phú.
Căn cứ vào tài liệu “Xuân Hồng Xá Chí”, chúng ta biết rằng Xuân Hồng xưa kia gọi là “Cung Trang Hanh”, được hình thành vào khoảng thế kỷ 16. Năm 1823, vua Minh Mạng quyết định đổi tên làng là Xuân Hồng, nghĩa là “nơi làm việc thiện”, và ban cho làng bốn chữ “Phong Khả Mỹ Túc”.
Bức tranh địa lý Xuân Hồng được vẽ nên bởi hai nhánh sông Côn, mỗi nhánh rộng khoảng bảy mét, ôm lấy làng như hai dải lụa mềm mại. Từ trên cao, Xuân Hồng hiện lên như hình ảnh một con cá chép khổng lồ, đầu quay về hướng Nam, đuôi cong về hướng Bắc, như chuẩn bị nhảy xuống biển.
Hai nhánh sông này tạo thành ranh giới tự nhiên, ngăn cách Xuân Hồng với các vùng đất xung quanh, khiến làng nổi bật trên bản đồ với hình dáng “cá lý” – loài cá chép huyền thoại.
Địa hình đặc biệt này đã tạo nên sự độc đáo cho ngôi làng cổ. Những cây cầu quanh làng được xây dựng ở những vị trí tương ứng với các bộ phận của cá, phía đầu cá có một cái giếng nước trong xanh gọi là giếng Mắt Cá. Trung tâm đầu cá là nơi thờ thần linh với một ngôi miếu nhỏ, cách đó không xa là chợ Thị, nơi giao lưu sôi động, phản ánh nét văn hóa độc đáo của cư dân đồng bằng Bắc Bộ.
Xuân Hồng còn được biết đến với danh tiếng về học vấn và lịch sử hào hùng của Nho giáo. Làng đã đào tạo ra 7 sinh viên tốt nghiệp đại học, trong đó có 3 bác sĩ và 4 phó hiệu trưởng, cùng với 97 cử nhân và 315 cử nhân. Xuân Hồng còn có 4 đại thần, 4 phủ Tuân, 4 thống đốc, 23 quan lại trong triều, cùng với 69 phủ huyện và 3 huyện.
Tiến sĩ Đặng Xuân Bằng, người đỗ cao nhất lịch sử làng, là minh chứng cho truyền thống học tập xuất sắc của Xuân Hồng. Ông lấy bằng tiến sĩ năm 1856 và nổi tiếng với việc mở trường dạy học từ năm 1878 đến đầu thế kỷ 20. Ông còn là người sáng lập thư viện Hy Long, nơi lưu giữ bộ sưu tập sách chữ Hán lớn nhất miền Bắc. Khoảng thời gian lúc đó.
Xuân Hồng cũng là nơi sinh sống của nhiều gia đình có truyền thống giáo dục lâu đời, hai cha con đều đạt được thành tích đáng kể trong học tập. Điển hình là gia đình ông Đặng Vũ Kiệm, có 3 người con đỗ Cử nhân và 2 người con đỗ tú tài.
Ngày nay, Xuân Hồng tiếp tục là biểu tượng của sự hiếu học, có số người thi đỗ cao nhất Nam Định. Theo thống kê, có tới 88 người được phong hàm Giáo sư, Tiến sĩ, Phó tiến sĩ và hơn 600 người có bằng cử nhân, góp phần đưa vùng đất này nổi tiếng khắp thế giới.
Ở làng Hạnh Thiện, học tập không chỉ là truyền thống mà còn được coi là một nghề. Câu ca dao nổi tiếng đã phản ánh điều này: “Dưới ánh trăng sáng, hai hàng chiếu trải dài/Anh em cùng nhau đọc sách, chị em kéo tơ”.
Hàng năm vào tháng 8, làng Hạnh Thiện tổ chức lễ trao giải của Hội khuyến học và tài năng nhằm tôn vinh, động viên những học sinh đạt thành tích xuất sắc cấp tỉnh, quốc gia và quốc tế. Sự kiện này góp phần thúc đẩy tinh thần học tập trong cộng đồng. Gần đây, mỗi năm ngôi làng lại chứng kiến sự đổ về của hàng chục sinh viên mới từ các trường đại học danh tiếng. Điều này chứng tỏ truyền thống “học nghề” vẫn được duy trì và phát triển mạnh mẽ ở Hạnh Thiện.
[yeni-source src=”https://www.giaitri.thoibaovhnt.com.vn/ngoi-lang-hinh-ca-chep-doc-nhat-viet-nam-nguoi-dan-la-dong-doi-dau -khoa-bang-769315.html” alt_src=”https://phunutoday.vn/ngoi-lang-hinh-ca-chep-doc-nhat-viet-nam-nguoi-dan-la-dong-doi-dau- Khoa-bang-d392673.html” name=”giaitri.thoibaovhnt.vn”]
