Những hợp đồng dây chuyền được gọi là “hợp đồng nô lệ” đã nhiều lần cản trở, thậm chí dồn ép sự phát triển của các nghệ sĩ, thần tượng nổi tiếng.
Đọc thêm
Baekhyun, Xiumin và Chen (EXO) khởi kiện yêu cầu SM Entertainment chấm dứt “Hợp đồng nô lệ”
Những tưởng “lời nguyền 7 năm” là nỗi kinh hoàng đối với các nghệ sĩ, thần tượng xứ Hàn nhưng “hợp đồng nô lệ” mới thực sự là cơn ác mộng không chỉ với những tân binh làng giải trí mà cả những người nổi tiếng.
Những con số khủng về doanh thu bán đĩa của ca sĩ, thần tượng, mức cát-xê cao ngất ngưởng cho vai diễn đầu tư cho diễn viên hay thu nhập khủng từ các dự án quảng cáo với thương hiệu nổi tiếng của các ngôi sao hàng đầu. Thoạt nhìn, khán giả đều cho rằng thu nhập của giới nghệ sĩ hẳn phải lên đến những con số ngất trời. Nhưng trên thực tế, khoản thu nhập này không hoàn toàn thuộc về nghệ sĩ bởi họ phải chia sẻ lợi nhuận với công ty quản lý. Và hợp đồng chính là thứ ràng buộc và mang tính quyết định đến cả cuộc đời và sự nghiệp của các ngôi sao.
Năm 2009, công chúng lần đầu tiên thực sự biết đến khái niệm “hợp đồng nô lệ” khi vụ kiện 3 thành viên DBSK kiện tập đoàn SM Entertainment bị vỡ lở. Theo phán quyết của Tòa án trung tâm Seoul, bản hợp đồng 13 năm được cho là quá dài, thậm chí có tính chất bóc lột và không công bằng đối với 3 thành viên DBSK (sau này là JYJ). Vụ kiện tụng kéo dài 3 năm này đã mở đầu cho việc phơi bày một số mặt tối của làng giải trí Hàn Quốc, từ đó kéo theo hàng loạt vụ án chấn động về các hợp đồng nô lệ nghiêm trọng hơn. Vậy bản chất của “khế ước nô lệ” là gì? Và bản hợp đồng tai tiếng này ảnh hưởng thế nào đến các nghệ sĩ Hàn Quốc?
Hình minh họa
Cuộc tìm kiếm tài năng trẻ và những xiềng xích vô hình
Trong làng nhạc Kpop nói riêng và Kbiz nói chung, các công ty giải trí đã hình thành mô hình đào tạo ngôi sao rất bài bản. SM, YG, JYP Entertainment là 3 “ông lớn” (BIG3) nổi tiếng nhất châu Á khi đào tạo thần tượng Kpop sau thành công của những nhóm nhạc huyền thoại như HOT, DBSK, BIGBANG, SNSD và Wonder. Các cô gái BLACKPINK. Sau đó, Big Hit Entertainment đã tham gia vào thành công thần kỳ của BTS.
Nhìn vào những công ty giải trí này, công thức chung để đào tạo ngôi sao là tuyển chọn những tài năng toàn cầu từ nhỏ để dễ dàng rèn luyện năng lực và nhân cách từ nhỏ. Rồi đào tạo tài năng trong lò luyện khắc nghiệt nhất và tất nhiên không thể thiếu những bản hợp đồng với những điều khoản khắt khe, những quy tắc khắt khe không tưởng với tầm nhìn tạo ra những ngôi sao hàng đầu.
Điều đáng nói, theo phân tích của các chuyên gia giải trí Hàn Quốc, bản chất của những bản hợp đồng này lâu nay vẫn mang tính “nô lệ” và gây tranh cãi về tính công bằng, nhất là trong các quy định khắt khe, mức vô lý và chi phí đào tạo ban đầu.
Theo JYP Entertainment, số tiền công ty bỏ ra để đào tạo một nhóm nhạc ra mắt vào khoảng 700-900 triệu won (12-16 tỷ đồng), quá trình này mất trung bình 3 năm. Khi một nhóm nhạc ra mắt, công ty cần hơn 1,5 tỷ won (27 tỷ VND) cho lần trở lại đầu tiên. Đáng nói, số tiền khổng lồ này không phải do công ty quản lý chi trả 100% mà thực tế lại đè lên vai các thần tượng trong nhóm đó theo hợp đồng ràng buộc. Các nghệ sĩ phải làm việc chăm chỉ trong nhiều năm với lịch trình dày đặc chỉ để trả nợ cho công ty và sau đó nhận được đồng lương đầu tiên.
Với những nhóm nhạc may mắn nổi tiếng từ khi mới ra mắt hay “vươn lên” nhờ hit gây sốt như GOT7, EXID hay GFRIEND, họ vẫn phải mất 2 năm mới trả hết nợ đào tạo cho công ty. Còn với những idol chìm nghỉm kể từ khi ra mắt, món nợ này càng nhân lên theo cấp số nhân bởi thu nhập họ kiếm được quá ít ỏi, không thể bù đắp chi phí đào tạo và sản xuất mỗi khi ra mắt.
Chuyện thần tượng bất tỉnh khi đang làm việc giữa sân khấu, thần tượng vừa hát vừa phục vụ cà phê hay làm việc bán thời gian tại cửa hàng tiện lợi không phải là hiếm. Cả hai vừa kiếm sống vừa gánh trên vai một đống nợ trong quá trình theo đuổi ước mơ trở thành ngôi sao nổi tiếng. Nói cách khác, từ bước đầu tiên trong làng giải trí, tài năng mới chớm nở điển hình phải mang theo những xiềng xích vô hình như hợp đồng, nợ đào tạo và vấn đề thành công.
Chưa hết, nghệ sĩ còn phải đối mặt với những quy định gây tranh cãi nổi lên từ hợp đồng độc quyền với các công ty giải trí và hợp đồng vô hình với công chúng. YG Entertainment từng cấm tân binh hẹn hò trong một thời gian nhất định, nhưng điều này không áp dụng với tất cả “gà”.
Nhưng quy định này không chỉ xuất hiện ở YG và không phải tự nhiên mà có. Tất cả bắt nguồn từ sự thần tượng hóa quá mức của chính các thần tượng, hay tâm lý chiếm hữu phi lý của một bộ phận không nhỏ khán giả đối với thần tượng. Nhiều ngôi sao bị chỉ trích nặng nề, ghét bỏ, thậm chí bị tấn công vì tiết lộ đời sống tình cảm hay vô tình thể hiện tình cảm nơi công cộng khiến công ty phải rào trước đón sau để tránh ý kiến trái chiều từ người hâm mộ.
BLACKPINK và các boygroup nhà YG như iKON, WINNER hạn chế tiếp xúc thân thiết trong những ngày đầu. Sau khi nổi tiếng, lệnh cấm được dỡ bỏ, họ trở nên thân thiết với nhau như anh em trong nhà
Theo CNN, các ngôi sao sẽ phải đánh đổi hạnh phúc cá nhân, cuộc sống riêng tư để có được sự gắn kết chặt chẽ với khán giả và hợp tác thành công với công ty quản lý. Thế hệ thần tượng đầu tiên ra mắt khi còn là thiếu niên như Eun Jiwon, BoA hay Taemin đều phải thừa nhận rằng quá trình tìm kiếm thành công đã bào mòn tuổi trẻ, sức khỏe và tinh thần của họ. Chưa kể những trường hợp bi hài khi idol, diễn viên ra đi vì áp lực theo đuổi thành công, áp lực dư luận, bóng tối tâm lý như Sulli f(x), Jonghyun (SHINee), diễn viên Yoo Ju Eun…
Trước khi tự tử vào tháng 4 năm nay, nam ca sĩ Moonbin (ASTRO) từng tâm sự với người hâm mộ: “Nghề idol này là do tôi lựa chọn. Tôi phải để bản thân mình hạnh phúc thì người hâm mộ mới hạnh phúc”. Sự kìm kẹp của nhiều phía biến nhiều ngôi sao trở thành cỗ máy giải trí vô cảm và không phải ai cũng được hưởng quả ngọt xứng đáng.
Các hình thức hợp đồng nô lệ khác nhau
Đọc thêm
Kbiz có luật “tài trợ”: 30 vụ lộ clip sex, mỹ nhân bị ép làm nô lệ tình dục, trẻ em cũng thành nạn nhân và đây là lý do
Hợp đồng nô lệ được truyền thông quốc tế nhắc đến như một hợp đồng độc quyền không công bằng giữa công ty giải trí và nghệ sĩ. Thông thường hợp đồng này chỉ có thời hạn 6-7 năm nhưng nhiều công ty cố tình kéo dài hợp đồng đến mức vô lý như 13 năm, thậm chí 17-18 năm là có dấu hiệu bóc lột nghệ sĩ.
15 năm trước, bản chất của bản hợp đồng nô lệ này mới đầu dừng lại ở vấn đề ăn chia lợi nhuận, nhưng những mặt tối của bản hợp đồng gây tranh cãi này đã “phức tạp” lên mức độ nghiêm trọng hơn nhiều năm nay, từ ăn cắp lương đến biển thủ tiền tỷ, hay thậm chí bóc lột tài chính, bạo hành và lạm dụng tình dục nghệ sĩ. Mới đây, CBX (3 thành viên EXO gồm Baekhyun, Xiumin và Chen) gây xôn xao làng giải trí khi khởi kiện SM Entertainment với cáo buộc bị công ty này ép gia hạn hợp đồng nô lệ lên đến 20 năm.
Viễn cảnh 3 cựu thành viên Kris, Luhan và Tao khởi kiện SM vào năm 2014 một lần nữa được lặp lại với cùng lý do chia lợi nhuận bất hợp lý. Trước đó vào tháng 12/2022, Lee Seung Gi đã kiện cựu giám đốc, đương kim giám đốc Hook Entertainment và CEO Kwon tội gian lận điều khoản hợp đồng, trừ 10% thù lao người mẫu quảng cáo của anh trong nhiều năm. chia sẻ với nhau, MV nợ thu nhập lên đến 183 tỷ đồng của nam diễn viên, ca sĩ suốt 18 năm.
Cùng tháng đó, Chuu trở thành tâm điểm chú ý khi bị Blockberry Creative chặn, loại khỏi nhóm LOONA. Trước đó, nữ thần tượng từng khổ sở vì bị công ty này ép trả 50% chi phí hoạt động trong khi chỉ nhận được 30% thu nhập.
Jang Ja Yeon, thành viên EXO, Lee Seung Gi và nhiều ngôi sao khác từng là nạn nhân của những hợp đồng bóc lột
Mức độ khốc liệt của bản hợp đồng nô lệ từng gây rúng động châu Á vào năm 2009, khi nữ diễn viên Jang Ja Yeon hy sinh mạng sống và để lại bức thư tuyệt mệnh tố cáo người quản lý cưỡng bức tình dục cả dàn nhân vật cấp cao. Sau 9 năm, showbiz Hàn chấn động trước vụ án 2 thành viên nhóm nhạc teen The East Light – Lee Seok Cheol và Lee Seung Hyun bị PD và CEO hành hạ suốt 4 năm không thể ra đầu thú hợp đồng nô lệ..
Từ những bài học, quy tắc tưởng như phục vụ mục đích phát triển tài năng của các công ty giải trí, nhiều kẻ xấu đã lợi dụng danh nghĩa quản lý, biến bộ máy đào tạo showbiz thành công cụ kiếm lời, thỏa mãn dục vọng. Từ idol tân binh cho đến ngôi sao dày dạn kinh nghiệm đều không thể thoát khỏi cạm bẫy của những thế lực này.
Từ trước đến nay, hầu hết những vụ việc ầm ĩ về hợp đồng nô lệ từ năm 2022 trở về trước đều được cơ quan chức năng xử lý đúng theo hướng có lợi cho nghệ sĩ và kẻ xấu bị trừng trị đích đáng. Tuy nhiên, vấn đề vẫn tiếp tục cho đến năm nay. Có lối thoát nào cho người nghệ sĩ?
Sự suy tàn của công thức sao và gông cùm kéo nhau?
Cùng với sự phát triển mạnh mẽ của Kpop, số lượng nhóm nhạc và thần tượng tăng lên hàng năm, độ tuổi trung bình của các thần tượng cũng bị hạ thấp đến mức gây tranh cãi. Việc thần tượng ra mắt khi còn quá trẻ không phải là hiếm nhưng tình trạng này bất ngờ trở thành trào lưu trong những năm gần đây, gây ra những làn sóng trái chiều. Thanh thiếu niên 15-17 tuổi buộc phải bước vào môi trường phức tạp và khốc liệt như làng giải trí, chịu áp lực lớn từ dư luận và đối thủ cạnh tranh. Cùng với sự nổi tiếng là sự chỉ trích của giới chuyên môn, ánh mắt cay nghiệt của công chúng và vô số tiêu chuẩn kép về ngoại hình.
Hợp đồng hiện tại của các công ty giải trí gắn liền với những quy định hạn chế về quyền riêng tư, quyền tự do của thần tượng để tránh scandal, nhưng cũng từ đây nảy sinh sự bất cập cho sự phát triển tự nhiên cả về thể chất lẫn tinh thần của những tài năng đang ở độ tuổi sung sức nhất. Các công ty giải trí thường muốn sớm đưa nghệ sĩ vào khuôn khổ để tạo nên những “ngôi sao không tì vết”, nhưng mô hình này bị dư luận chỉ trích là “nỗ lực tạo ra cỗ máy giải trí”. được gọi là thần tượng. Nhưng thực ra, càng gượng ép, ý chí của các ngôi sao càng dễ phản kháng.
Jang Won Young, Hyein chịu nhiều áp lực khi ra mắt ở tuổi 14-15
Theo Bang Si Hyuk – chủ tịch hội đồng quản trị của tập đoàn HYPE và cũng là “bố già” của nhóm nhạc thần tượng BTS, cùng với phòng phân tích của Circle Chart (Gaon Chart – hệ thống chứng nhận âm nhạc) cho các nghệ sĩ Hàn Quốc đã đưa ra nhận định đáng lo ngại về việc ngành công nghiệp âm nhạc K-pop.
Đọc thêm
“Thánh body” Jang Won Young ăn pizza cũng gây tranh cãi, tất cả chỉ vì động tác khó chịu này?
Cả hai chuyên gia đều cho rằng tốc độ tăng trưởng kinh doanh của ngành công nghiệp âm nhạc K-pop đang giảm dần, thậm chí có xu hướng tiêu cực ở một số thị trường. Bất chấp sự bùng nổ về mức độ phổ biến của nền K-pop và ảnh hưởng ngày càng tăng của văn hóa Hallyu, hầu hết các công ty K-pop chỉ chiếm 2% doanh số phát trực tuyến và âm nhạc toàn cầu.
Độ nổi tiếng của các nhóm nhạc Hàn đang có xu hướng giảm sau khi đạt đỉnh nhờ những mốt toàn cầu như BTS, BLACKPINK, đặt ra dấu hỏi lớn về hiệu quả của những công thức đào tạo cũ. Liệu bản hợp đồng với những điều khoản hết sức nực cười của các công ty giải trí có còn hợp tác với giai đoạn phát triển mới, tài năng mới của thế hệ mới?
Nhiều khán giả cũng chăm chỉ phản ánh trực tiếp với các “ông lớn” trong ngành về tình trạng quá sa đà vào việc kiếm lời từ công thức thần tượng thay vì chú trọng đến chất lượng tác phẩm âm nhạc và nghệ sĩ. . Bài toán marketing, PR hình ảnh là cần thiết để tạo nên một ngôi sao, nhưng tài năng và chất lượng sản phẩm nghệ thuật mới đủ trụ vững sự nghiệp và danh tiếng của một nghệ sĩ.
BTS từng nhiều lần được đề cử ở các hạng mục giải thưởng âm nhạc quốc tế. Công thức thành công của nhóm cũng được coi là kỳ tích hiếm có dưới bàn tay của công ty giải trí vô danh một thời như Big Hit Entertainment. Liệu Kpop trong tương lai có tìm được phép màu mới như BTS?
Hiện tại, các công ty lớn vẫn giữ vững vị thế trên thị trường như JYP Entertainment, HYPE đều đang đi theo hướng điều chỉnh quy tắc hạn chế đời tư hợp lý hơn để nghệ sĩ có thể phát triển theo cảm xúc tự nhiên và tích cực. kinh nghiệm. Đây là yếu tố quan trọng giúp nghệ sĩ khơi nguồn cảm hứng sáng tác nghệ thuật với nội dung, câu chuyện gần gũi hơn với khán giả, thay vì áp dụng công thức đóng khung với ca từ rập khuôn, giai điệu bắt tai chỉ để thu hút lượt xem. Từ trước đến nay, khán giả cũng từng chứng kiến nhiều cặp đôi nghệ sĩ dám công khai hẹn hò, hay những công ty giải trí tách biệt đời tư và nghề nghiệp trong hàng loạt phát ngôn về chuyện tình cảm của nghệ sĩ trên mạng.
Trong những năm 2010-2017, sau tranh chấp giữa DBSK và SM, Ủy ban Thương mại Công bằng Hàn Quốc (KFTC) đã đưa ra quy định hạn chế hợp đồng giải trí chỉ có hiệu lực trong 7 năm, đồng thời tiếp tục đưa ra các hạn chế đối với hợp đồng giải trí, cải cách nhằm cắt giảm tài chính. Hình phạt dành cho thực tập sinh K-pop phá vỡ hợp đồng sớm
Điều này khiến các công ty giải trí gặp khó khăn hơn trong việc ép buộc các thần tượng Kpop gia hạn hợp đồng. Dù vẫn có những công ty tìm cách lách luật nhưng hầu hết các nghệ sĩ Hàn giờ đây đã có cơ hội lớn hơn, tự do hơn trong việc lựa chọn một “mái nhà” phù hợp và đảm bảo quyền lợi của cả hai bên. Không chỉ cơ quan chức năng, các nghệ sĩ giờ đây đã chủ động hơn trong việc đòi quyền lợi thay vì cam chịu. Đây là những tín hiệu đáng mừng cho giới nghệ sĩ giữa làng giải trí đầy rẫy thị phi và phức tạp.
[yeni-source src=”” alt_src=”https://kenh14.vn/muon-hinh-van-trang-hop-dong-no-le-va-thoi-ky-tuot-doc-cua-cong-thuc -ngoi-ster-20230602104419697.chn” name=””]
