Tôi luôn thắc mắc tại sao lại gọi là cơm nguội – cái tên nghe có vẻ nhạt nhẽo trong khi quả của nó có màu trắng, căng mọng và tươi ngon.
Có những buổi chiều hè chúng tôi trằn trọc mất ngủ, lũ trẻ chúng tôi lang thang ra đồng hái lúa bắt cá về nướng ăn. Dưới chân thửa ruộng bậc thang cuối cùng, sát bờ suối, có một cây lúa lạnh rất to, lá xòe khắp lối đi.
Cây lúa lạnh vừa tầm đầu chúng tôi đang chìa ra những chùm quả trắng muốt điểm thêm vài chiếc lá xanh tròn mọc xen kẽ nhau trông rất đẹp mắt. Từng chùm cơm nguội như mời gọi chúng tôi hái về. Tôi luôn thắc mắc tại sao lại gọi là cơm nguội – cái tên nghe có vẻ nhạt nhẽo trong khi quả của nó có màu trắng, căng mọng và tươi ngon.
Tôi nhẹ nhàng tách từng quả cơm nguội khỏi cành. Cơm nguội mềm và dễ bị gãy nên hãy nhẹ nhàng. Gắp cơm nguội cho vào miệng cắn, vị ngọt nhẹ nhàng trên đầu lưỡi, hương thơm nhẹ nhàng lan tỏa. Mỗi lần ra đồng bắt cua về nấu canh cho mẹ, tôi thường dừng lại dưới gốc cây lúa cho mát một lúc trước khi lao xuống bùn bắt cua.
Mẹ tôi thường xuyên phải giải thích những câu hỏi “trời ơi” của tôi như hoa quả, cây cối, động vật mà tôi gặp hàng ngày. Tại sao nhện có nhiều chân? Tại sao vỏ cua lại có hình móng trâu? Tại sao cây lúa nguội gọi là lúa nguội? Mỗi thắc mắc của con, mẹ đều giải thích bằng một câu chuyện cổ tích hoặc một cách suy nghĩ khác về hình dạng các con vật, cây cối một cách tích cực, lạc quan.
Mẹ bảo, cây cơm nguội có cái tên khiêm tốn nhưng cây có tác dụng rất tốt cho sức khỏe. Cây lúa lạnh đến nỗi người qua đường lỡ bước cũng phải dừng lại. Nếu đói hoặc mệt, họ có thể tự nhiên hái trái cây về ăn để giải tỏa cơn đói.
Những chùm trái gạo trắng mát lạnh mộng mơ và quyến rũ |
Tôi thường xuyên ghé thăm nhà cô Định. Nhà chị ở ngay cạnh cánh đồng, có một con chó đen rất hung dữ. Mỗi lần ra đồng bắt cua, tôi đều rủ chị đi cùng. Có lần đang bắt cua, tôi vấp phải một con rắn nước, hoảng sợ, vứt cả thúng cua bỏ chạy. Cô Định nhìn thấy mặt tôi tái nhợt, ngã xuống cười ở mép sân. Con chó đen của bà Định nhìn thấy con rắn nước liền đuổi theo và đào cho đến khi nó rơi xuống suối.
Suối đang vào mùa lũ, nước chảy xiết, đỏ ngầu. Chú chó cố gắng bơi vào bờ nhưng bị dòng nước xiết cuốn trôi. Tôi và Đình đều đuổi theo với hy vọng cứu được nó vào bờ nhưng không thành. Chiếc Den bị dòng nước cuốn đi, bà Định ngồi trên bờ khóc nức nở. Lúc đó tôi cũng cảm thấy thất vọng. Tôi thấy thương cô Định và thương Đen, dù bình thường tôi không mấy thiện cảm với cô.
Bà Định khóc suốt buổi chiều, mắt sưng vù. Đêm đó, Đen tìm đường về nhà bà Định, toàn thân ướt sũng, đầy vết thương. Nửa đêm, quân Đen chết. Ngày hôm sau, cô Định cùng nhóm trẻ em chúng tôi tổ chức tang lễ cho anh. Cô Định xin cha mẹ chôn ngay dưới gốc cây lúa lạnh. Cô mong rằng mỗi lần ra suối nhìn thấy cây lúa nguội cô sẽ nhớ đến Den. Mẹ cô Định cũng cho biết, nếu chôn con vật dưới gốc cây lúa lạnh thì mùa sau cây sẽ cho quả ngọt hơn. Chúng tôi tin vào điều đó, tin rằng linh hồn của đứa trẻ da đen sẽ phù hộ cho cây lúa lạnh mạnh mẽ vượt qua mưa gió, sinh hoa trái ngọt ngào.
Mùa sau quả thật cơm nguội ngọt hơn. Tôi thưởng thức từng quả, vỗ nhẹ vào thân cây như đang nhìn thấy hình dáng một cái Hang ẩn trong vỏ cây màu nâu sẫm. Mỗi mùa trôi qua, cây lúa lại cao thêm. Bây giờ muốn ăn cơm nguội phải trèo cây hái. Gia đình bà Định đã chuyển đi nơi khác từ lâu. Tôi là người duy nhất vẫn đi làm về mỗi chiều và đi ngang qua cây lúa lạnh. Tôi ngồi tựa lưng dưới gốc cây, ngước nhìn những chiếc lá xanh xen lẫn những chùm quả trắng. Ký ức tuổi thơ của tôi lại nhỏ bé. lại về với tôi, nhẹ nhàng xoa dịu những vất vả của một ngày làm việc mệt mỏi.
Thuy Tien
[yeni-source src=”” alt_src=”https://www.phunuonline.com.vn/con-den-va-cay-com-nguoi-a1514696.html” name=””]