Trải qua nhiều thử nghiệm táo bạo, biến động xã hội hay bối cảnh văn hóa, xăm hình đang dần phổ biến và được coi là hình thức làm đẹp độc đáo thu hút lực lượng sáng tạo thời trang của thế giới.
Một loại hình nghệ thuật mang tính biểu tượng
Lịch sử được ghi lại của hình xăm (hay đúng hơn là hình thức ban đầu của hình xăm) bắt đầu từ năm 5000 trước Công nguyên ở Nhật Bản khi người Nhật vẽ lên mặt những bức tượng đất nung của họ những hình dạng giống như hình xăm. Một nghiên cứu khác ở Trung Quốc cho thấy hình xăm xuất hiện ở Trung Quốc Đại lục từ thế kỷ thứ 3 sau Công nguyên. Vào thời điểm đó, đàn ông, già trẻ lớn bé đều có hình xăm trên mặt và cơ thể. Ngay trong chính sử Việt Nam, xăm mình cũng được ghi nhận là xuất hiện từ xa xưa (sách Lĩnh Nam Chích Quái – phần Hồng Bàng liệt truyện) như một tục lệ chính thống, rồi kéo dài đến thế kỷ XIII – đầu thế kỷ XIV mới chấm dứt.
Theo dân gian, xăm mình (thường là xăm thủy quái lên bụng, ngực, lưng, chân, tay) là để bảo vệ ngư dân khỏi những bè mảng, con lửng trong những chuyến ra khơi thả lưới đánh cá. Hình xăm cũng phổ biến trên các xác ướp trong lăng mộ của các pharaoh Ai Cập, biểu thị sự bảo vệ vô hình và niềm tin được gần gũi với các vị thần sau khi chết. Bộ phận thủy thủ và cướp biển cũng tận dụng triệt để hình xăm như một loại đức tin để bảo vệ họ trở về nhà an toàn và khỏe mạnh sau những chuyến hải hành bão táp qua Mũi Hảo Vọng. Như vậy, hình xăm mang tính biểu tượng cao trong lịch sử thế giới: Chúng tượng trưng cho đức tin và mối liên hệ mật thiết với tín ngưỡng của các vùng miền khác nhau.Hình xăm tồn tại vĩnh viễn trên da thịt nên nó như một lớp áo che chắn con người trước con mắt của tạo hóa và thần linh.
Tuy nhiên, theo thời gian, hình thức này dần thay đổi và thường được gắn với gái mại dâm, tù nhân, trộm cắp, băng nhóm yakuza,… Vào thế kỷ thứ 7, người Nhật sử dụng hình xăm (irezumi) để “đánh dấu” & trừng phạt những kẻ bị xác định là sống ngoài vòng pháp luật. Theo sự phát triển của lịch sử thế giới, ở châu Âu hình xăm cũng trở thành một nét đặc trưng của thủy thủ, cướp biển… Những định kiến không mấy thiện cảm đã đeo đuổi hình xăm hơn 10 thế kỷ, thậm chí ở một số quốc gia, hình xăm còn bị liệt vào danh sách “quốc cấm”. Mãi đến thế kỷ 18 – 19, khi giao thương giữa các châu lục trở nên phổ biến, các nền văn hóa dần có sự giao thoa cần thiết để thúc đẩy sự phát triển chung, thì việc xăm mình mới dần được chấp nhận trở lại. qua các tiệm, tiệm xăm của các nghệ sĩ rải rác khắp nơi.Nhưng nhìn chung, thậm chí cho đến thời điểm đó,
Hành trình của một cái tôi riêng trong thời trang
Thiết kế hình xăm của Issey Miyake
Năm 1971, Issey Miyake khiến giới thời trang nói chung và Nhật Bản nói riêng phải sửng sốt, hoang mang và sửng sốt khi mang những hình xăm làm tâm điểm trên sàn catwalk bộ sưu tập Thu/Đông của mình tại New York. Vào thời điểm đó, hình xăm là hợp pháp ở Nhật Bản (chính thức từ năm 1948) nhưng vẫn bị đóng khung bởi định kiến có mối liên hệ mật thiết với các băng đảng yakuza. Bản thân Issey Miyake là một nhà thiết kế có đầu óc hiện đại. Ông muốn sử dụng những ẩn dụ và hình ảnh về sự nổi loạn trong xã hội (và chính trị) thời bấy giờ để đưa thời trang cao cấp đến gần hơn với đại chúng thay vì chỉ phục vụ giới thượng lưu.
Những gì Issey Miyake làm được vào năm 1971 đã mở đầu cho hành trình hào hùng của nghệ thuật xăm mình trong ngành thời trang, mở đường cho một cuộc cách mạng sau này với những tên tuổi huyền thoại như Jean Paul Gaultier, Martin Margiela, Rei Kawakubo…
Thiết kế từ Bộ sưu tập Couture 2014 của Martin Margiela
Sau Issey Miyake, Martin Margiela, Jean Paul Gaultier đều đưa hình xăm vào thiết kế của mình; sau đó trưng bày chúng trong các bộ sưu tập được giới thiệu lần lượt vào năm 1989 và 1994. Như bạn có thể thấy, các thiết kế lấy cảm hứng từ hình xăm đầu tiên của lực lượng sáng tạo này dựa trên các vật liệu mỏng, nhẹ và ôm vừa vặn. làn da của người mặc. Từ chất liệu đó, các nhà thiết kế mới “vẽ hình xăm” bằng kỹ thuật in hoặc thêu trực tiếp trên vải để tạo hiệu ứng hình xăm chân thực nhất.
Những thiết kế “tattoo top” kinh điển trong 2 bộ sưu tập này đã trở thành sách tham khảo cho thế hệ sau học tập. Cụ thể, trong BST Thu/Đông 2015 của Comme des Garcons Homme Plus, Rei Kawakubo đã mang đến một vài biến tấu của áo hình xăm dưới dạng thiết kế áo pull và cardigan. BST nam giới Xuân/Hè 2017 của Junya Watanabe mang đến sàn catwalk loạt người mẫu với những hình xăm giả lộ liễu trên các bộ phận cơ thể lộ rõ (cổ, mặt, ngực, cánh tay…).
Các thiết kế từ Bộ sưu tập Xuân 1994 của Jean Paul Gaultier
Kendall Jenner trong thiết kế sử dụng họa tiết hình xăm của Jean Paul Gaultier
Cũng cần lưu ý rằng, đối với nhà thiết kế Junya Watanabe, hình xăm được lên ý tưởng như một dạng đồng phục, giúp truyền tải thông điệp mạnh mẽ và khắc họa chất punk & gangster của bộ sưu tập. Trong bộ sưu tập Vetements Xuân/Hè 2019 (những ngày ấm áp), Demna Gvasalia giới thiệu thiết kế áo hình xăm lấy cảm hứng trực tiếp từ bộ sưu tập năm 1989 của Martin Margiela. Hình họa trên chiếc áo này được Demna thiết kế dựa trên mô-típ hình xăm đặc trưng của tù nhân Nga (tham khảo Từ điển hình xăm hình sự Nga).
Khi khách hàng xem thiết kế trên ứng dụng của Vetements vào năm đó, họ được dẫn đến một trang Wikipedia về lịch sử thanh trừng sắc tộc Gruzia ở Abkhazia. Demna là người Gruzia. Và việc sử dụng thời trang để lên tiếng về các vấn đề xã hội và chính trị luôn hiện hữu trong sự nghiệp của vị giám đốc sáng tạo này.
Trong bộ sưu tập Xuân Hè 2019 của Vetements, Demna Gvasalia giới thiệu thiết kế áo hình xăm lấy cảm hứng trực tiếp từ bộ sưu tập năm 1989 của Martin Margiela.
Về phía các ngôi sao hay người nổi tiếng nói chung, hình xăm cũng được coi là một cách để xây dựng thương hiệu hoặc khẳng định bản sắc riêng. Điểm qua những ngôi sao nổi tiếng với vẻ ngoài cuốn hút, độc đáo bởi bộ sưu tập hình xăm cầu kỳ như: Angelina Jolie, Megan Fox, Cheryl Cole, Rick Genest… Thậm chí, các thần tượng Kpop cũng dần mai một. bước ra khỏi chuẩn mực “soái ca” chuẩn mực của những năm trước để thể hiện cái tôi độc tôn của mình bằng những hình xăm như Jungkook (BTS); Lisa (BLACKPINK); Chaeyong (TWICE)… Điều này chứng tỏ hình xăm ngày nay đúng nghĩa là một loại hình nghệ thuật cá nhân được nhiều tầng lớp xã hội đón nhận.
Các thần tượng Kpop cũng dần bước ra khỏi chuẩn mực “ngoan hiền” của những năm trước để thể hiện cái tôi độc đáo của mình bằng những hình xăm.
Nhìn kỹ hơn, hình xăm trong thời trang cũng đã được các nhà thiết kế hay các thương hiệu “local-born” tại Việt Nam ứng dụng và phát triển trong nhiều năm qua. Tiêu biểu nhất có thể kể đến: thiết kế sơ mi Born this Way của DATT được lòng dàn sao hay BST Thu Đông 2023 “Cận Thị” mới nhất của Đức Studio. Bằng việc không ngừng tìm kiếm những chất liệu phù hợp (lưới, polyster, thun…) cũng như đưa vào thiết kế những họa tiết hình xăm quen thuộc của văn hóa Á Đông (cá chép, rồng cuộn, hổ chầu…) các nhà thiết kế Việt đã và đang đưa ngành thời trang trong nước phát triển. tiến gần hơn với thị trường quốc tế, bắt kịp dòng chảy xu hướng mà vẫn giữ được bản sắc. Tất cả bắt nguồn từ văn hóa nghệ thuật xăm mình.
Bộ sưu tập S/S 2023 của Đức Studio
[yeni-source src=”” alt_src=”https://kenh14.vn/xam-hinh-luoc-su-song-hanh-cung-thoi-trang-va-van-hoa-dai-chung-20230620202941158.chn ” tên=””]
