Con cái của loài động vật quý hiếm này nổi tiếng là không muốn giao phối, khiến con đực rất khó tìm được bạn tình.
Con chim lạ không thể bay
Kakapo, loài vẹt không biết bay duy nhất trên thế giới, có bộ lông màu xanh lá cây tươi sáng và khuôn mặt giống cú. Đây là một trong những loài động vật đặc hữu của New Zealand. Các nhà khoa học đã tìm thấy nhiều hóa thạch của loài này ở nhiều khu vực của quốc đảo này, cho thấy sự hiện diện lâu đời ở đó.
Kakapo là loài chim sống về đêm, do đó có biệt danh là “cú đêm”. Ngoài ra, với đặc điểm giống vẹt, loài chim này còn được gọi bằng những cái tên khác như “cú vẹt” hoặc “vẹt Kakapo”.
Kakapo chủ yếu sống trong các khu rừng rậm rạp, nơi có nhiều cỏ và thảm thực vật. Một trong những đặc điểm tiêu biểu của loài “cú đêm” này là chế độ ăn chay hoàn toàn. Thay vì ăn thịt, Kakapo chủ yếu ăn hạnh nhân và trái cây từ cây Muselin, Rimu, Matai và Totara, thường nở hoa vào mùa xuân và mùa hè. Trong số đó, thức ăn ưa thích của Kakapo là quả của cây Rimu, một loại cây đặc biệt chỉ nở hoa 4 năm một lần. Với chế độ ăn chay, Kakapo có tuổi thọ trung bình lên tới 60 năm.
Một con vẹt kākāpō đực trưởng thành có thể nặng tới 2,2 kg. Ảnh: Vườn thú Auckland.
Thói quen sống kỳ lạ
Kakapo đã từng đứng trên bờ vực tuyệt chủng do sự du nhập của các loài săn mồi ngoại lai như chồn ecmin, do chúng không biết bay. Tình hình càng trở nên trầm trọng hơn do cận huyết và tỷ lệ sinh sản thấp, chỉ có khoảng 50% trứng được thụ tinh.
Kakapo là loài vẹt duy nhất có chế độ đa thê, nhưng con cái có một đặc điểm độc đáo: chúng không thích giao phối. Tần suất giao phối của chúng rất thấp, có thể chỉ một lần trong hai năm, khiến quần thể loài này giảm xuống còn rất ít, khiến con đực khó tìm được bạn tình để duy trì nòi giống.
Con đực có thể kêu tới 10.000 tiếng mỗi ngày để thu hút con cái. Tiếng kêu của chúng khàn và có tần suất rất thấp, nhưng rất mạnh mẽ, có thể truyền đi xa tới 5 km. Ngoài ra, loài vẹt quý hiếm này còn gây ấn tượng bởi mùi hương dễ chịu tỏa ra từ cơ thể, tương tự như mùi hoa, mật ong hoặc sáp ong, tạo nên đặc điểm hấp dẫn.
Hình ảnh một con vẹt tên là Sirocco. Ảnh: The World’s Rarest
Niềm hy vọng mới cho các loài đang bên bờ vực tuyệt chủng
Năm 1995, quần thể Kakapo chỉ còn 51 cá thể. Tuy nhiên, nhờ những nỗ lực bảo tồn, quần thể Kakapo hiện đã tăng lên 252 sau một mùa sinh sản thành công.
“Khi tôi bắt đầu làm kiểm lâm Kakapo vào năm 2002, chỉ còn lại 86 con. Đó là một con số đáng lo ngại. Tuy nhiên, việc có một mùa sinh sản với 55 con chim là một bước tiến rất tích cực”, Deidre Vercoe, giám đốc điều hành của Chương trình Phục hồi Kakapo cho biết.
Chương trình Phục hồi Kakapo, được thành lập vào năm 1995, là sự hợp tác giữa Bộ Bảo tồn New Zealand và bộ tộc Maori Ngai Tahu. Các tình nguyện viên giám sát và bảo vệ tổ, cung cấp môi trường an toàn cho các loài chim sinh sống. Một số Kakapo cũng được giải cứu trong các tình huống khẩn cấp, chẳng hạn như khi chúng bị kẹt trong bùn hoặc khi chân chúng bị kẹt vào cây.
Bà Vercoe cho biết sự gia tăng số lượng kakapo trong năm nay phần lớn là do lượng quả dồi dào trên cây rimu, cùng với sự thành công của phương pháp thụ tinh nhân tạo. Cụ thể, tám chú gà con đã được sinh ra từ phương pháp này, so với chỉ năm chú trong toàn bộ thập kỷ trước năm 2019.
Bà Vercoe giải thích: “Việc sử dụng thụ tinh nhân tạo giúp bảo tồn gen của những con đực chưa bao giờ giao phối tự nhiên, đảm bảo rằng gen của chúng sẽ được duy trì trong tương lai”.
Vẹt Kakapo giao phối rất ít, đôi khi có khi tới 2 năm mới giao phối một lần.
Một nghiên cứu được công bố vào ngày 29 tháng 8 năm 2023 trên tạp chí “Nature Ecology & Evolution” đã tiết lộ rằng các nhà khoa học đã giải trình tự bộ gen của 169 con vẹt Kakapo, gần như toàn bộ quần thể của loài này. Nghiên cứu bắt đầu vào năm 2018 và kết quả cho thấy: Phân tích DNA của loài vẹt này giúp các nhà khoa học hiểu rõ hơn về nguyên nhân khiến loài vẹt Kakapo suy giảm. Cụ thể, nghiên cứu chỉ ra những đặc điểm di truyền có thể khiến loài vẹt này dễ bị tổn thương, chẳng hạn như các vấn đề về khả năng kháng bệnh và khó khăn trong sinh sản.
Dự án giải trình tự, được tài trợ bởi Genomics Aotearoa của Đại học Otago, đang đóng vai trò quan trọng trong việc giúp New Zealand quản lý sức khỏe của các loài có nguy cơ tuyệt chủng. Các nhà nghiên cứu cho biết các kỹ thuật tiên tiến không chỉ có giá trị đối với việc bảo tồn kakapo mà còn có thể áp dụng cho các loài có nguy cơ tuyệt chủng khác.
(Tổng hợp)
[yeni-source src=”” alt_src=”https://kenh14.vn/loai-vat-quy-hiem-bac-nhat-thuoc-ho-chim-ma-khong-biet-bay-sap-tuyet-chung -thi-hi-vong-moi-xuat-hien-21524110723524635.chn” name=””]
