Có nghệ thuật nào để đạt được mà không cần kiên nhẫn học hỏi, kể cả nghệ thuật sống và nghệ thuật yêu thương?
1. Bạn tôi có một gia đình hạnh phúc, con cái đều đã trưởng thành. Dạo gần đây anh hay phàn nàn với tôi là vợ anh nói nhiều quá. “Cô ấy phàn nàn đủ thứ chuyện, từ công sở, chợ búa, thậm chí… sau khi xem phim, ghét ai, thương ai, nói không ngớt. Đúng là phụ nữ càng lớn càng nói nhiều!”
Tôi thấy buồn cười, vì suy cho cùng đàn ông cũng lắm chuyện và càu nhàu đủ thứ. Tuy nhiên, thay vì nói với vợ, họ lại chọn… quán bia. Ai đã từng đi uống bia ở những quán bình dân, quán vỉa hè thì lặng lẽ quan sát, ồn ào không chịu nổi. Mỗi khách là một cái loa và thậm chí… ngồi cùng bàn, diễn giả nào cũng chẳng quan tâm diễn giả nào, nói đủ thứ chuyện tào lao chẳng ai thèm nghe.
![]() |
Hình ảnh chỉ mang tính chất minh họa – Shutterstock |
Tôi hỏi bạn: “Có bao giờ bạn nghe vợ cằn nhằn chưa?”. “Vâng, tôi đã nghe tất cả,” bạn khẳng định. “Anh đã nghe hết chưa?” – Tôi hỏi lại. “Vậy thì tôi có câu trả lời, tôi có câu trả lời để vượt qua vấn đề, chứ còn gì nữa.”
Trên thực tế, trong tất cả những câu chuyện giữa vợ chồng, phần lớn chỉ là đối đáp. Nếu câu chuyện có vấn đề thì sự giải thích, động viên cũng chỉ là hời hợt, hời hợt.
2. Chúng ta thường nghe các chuyên gia tâm lý khuyên “hãy tập trung vào mọi thứ”. Trong Phật giáo, thực hành “chánh niệm” là học cách “tập trung” vào mọi việc bạn làm. Định là sống trọn vẹn với thực tại, ở đây và bây giờ, chỉ nghĩ đến việc mình đang làm và không nghĩ đến điều gì khác.
Với người yêu, phải học cách tập trung, học cách gần nhau chứ không phải trốn tránh bằng nhiều cách như thông thường. Và, sự tập trung trong đối thoại thể hiện ở cách lắng nghe.
Hầu hết chúng ta đều lắng nghe người khác nói, thậm chí có thể trao đổi, đưa ra lời khuyên, góp ý… nhưng lại không thực sự lắng nghe. Chúng tôi không thực sự coi trọng những gì người khác nói. Như trường hợp của bạn tôi và vợ anh ấy, tuy đối đáp qua lại nhưng thực ra anh ấy không nghiêm túc lắm. Kết quả là các cuộc trò chuyện dẫn đến sự mệt mỏi, buồn chán, cáu kỉnh…
“Bạn phải thực sự chú ý lắng nghe cô ấy nói thì mới cảm thông được với cô ấy, mới thực sự cảm nhận được điều gì sẽ xảy ra sau hàng loạt những chuyện cằn nhằn của cô ấy”. “Ồ, nếu thế thì tôi phát điên mất.” Rõ ràng, bạn tôi có ấn tượng rằng nếu bạn tập trung lắng nghe, bạn sẽ mệt mỏi hơn.
3. Thực ra cũng theo pháp “tâm tâm”, tức là học chú tâm vào đối tượng, thì kết quả luôn ngược lại. Bất kỳ hành động nào nếu được thực hiện một cách tập trung sẽ làm cho con người tỉnh táo hơn, tuy có thể có mệt mỏi tự nhiên nhưng tâm hồn thư thái hơn; còn khi thiếu tập trung sẽ dẫn đến tinh thần mệt mỏi, thậm chí mất ngủ.
Bạn tập trung vào câu chuyện của vợ hay người yêu, con cái… bạn sẽ cảm và hiểu được người ấy và từ đó dẫn đến sự hòa hợp, dễ chịu hơn rất nhiều so với việc bạn hời hợt, né tránh, phớt lờ để rồi nặng nề, mệt mỏi.
Giống như việc bạn tập trung nghe nhạc, bạn hòa mình vào âm nhạc, bạn sẽ thấy dễ chịu hơn là nghe mà không tập trung, bạn bị âm thanh tác động mà vẫn không cảm nhận được gì. Để có được sự tập trung này, chúng ta phải học cách kiên nhẫn lắng nghe.
![]() |
Hình ảnh minh họa – Freepik |
4. Có nghệ thuật nào để đạt được mà không cần kiên nhẫn học hỏi, kể cả nghệ thuật sống và nghệ thuật yêu thương?
Hãy quan sát một đứa trẻ tập đi – nhà phân tâm học E. Fromm khuyên – chúng ta sẽ học được tính kiên nhẫn. Nó đi rồi ngã, lại đứng dậy, lại đi, lại ngã, lại đứng dậy… và cứ thế, đứa trẻ cố gắng cho đến khi nó có thể đi mà không ngã nữa, nó sẽ hạnh phúc biết bao.
Khi theo đuổi những mục tiêu quan trọng, người lớn nếu học được tính kiên nhẫn và tập trung của trẻ nhỏ thì sẽ đạt được. Chính sự tập trung, kiên nhẫn sẽ giúp chúng ta trở thành người nhạy bén. Sự nhạy cảm giúp chúng ta hiểu rõ bản thân cũng như người bạn đời, những người chúng ta quan tâm và yêu thương.
Các thiền sư, với khả năng định tâm và kiên nhẫn tu tập chánh niệm, các ngài đạt đến cảnh giới “cảm nhận” được hơi thở của vạn vật. Chúng tôi là những người bình thường chỉ muốn có một cuộc sống hạnh phúc hơn. Để làm được điều đó, chúng ta phải học cách tập trung, kiên nhẫn và lắng nghe.
Biên kịch Đỗ Trí Hùng
[yeni-source src=”” alt_src=”https://www.phunuonline.com.vn/kien-nhan-voi-ba-vo-cam-ram-a1494359.html” name=””]