Khi tôi còn nhỏ, mỗi lần nhìn thấy mẹ chuẩn bị lễ vật và liếc nhìn mâm trà xanh (đậu xanh hấp), nước bọt của tôi tự động chảy ra. Một lần, hai lần, ba lần… lần nào cũng uống trà xanh. Miệng tôi từ trạng thái thèm khát chuyển sang méo mó, tôi nói với mẹ: “Cúng xanh luôn chơi, chán quá!”. Mặt mẹ cũng méo xệch: “Trà xanh rẻ tiền, để được lâu lắm con à”.
Ngoài chè cung đình, Huế còn có nhiều món chè dân gian giản dị, không chỉ là món ăn vặt ưa thích hàng ngày mà còn được dùng để cúng ông bà, tổ tiên vào các ngày lễ, Tết, trong đó phổ biến nhất là chè xanh. đánh bông, nếu không thì đậu phụ, phủ kem hoặc bột lọc.
Ở nhà, mẹ tôi thích trà xanh nhất vì nấu không phức tạp và nguyên liệu cũng rẻ – chỉ có đậu và đường. Mâm cúng có khi có tới 10 món, món nào cũng cầu kỳ nên chè chế biến đơn giản hơn một chút cho tiện, mẹ dặn.
Có thể bạn thích
 |
| Ngâm đậu xanh qua đêm cho đầy nước trước khi nấu – Ảnh: Shutterstock |
Tôi đã quen ăn nên so với hàng trăm chè thanh nhã ở thủ đô, tôi thiên vị ngọt “bình dân” đến mức không thể bình dân hơn. Mấy lần tôi hỏi sao gọi là đập xanh thì mẹ bảo ý nghĩa nằm trong chữ – phải… đánh. Đây cũng là công đoạn khó nhất trong quá trình chế biến, quyết định có nên nồi Khe hay không.
Sau khi xem mẹ nấu vài lần, tôi đã học được rất nhiều công thức nấu chè. Đậu xanh quê được mua từ hôm trước, chọn lọc bỏ hạt lép, bị sâu rồi ngâm trong nước. Sáng sớm, mẹ rửa sạch vỏ, để ráo nước rồi cho vào nồi với một ít nước rồi nấu chín. Dùng ngón tay bóp đậu xem đậu đã nát và mịn chưa rồi dùng nĩa bẻ nhỏ. Thêm đường trắng vào và bắt đầu khuấy trên lửa nhỏ cho đến khi có mùi thơm và đậu hòa quyện với nhau cho đến khi mịn.
Quá trình đảo, đánh đậu đòi hỏi sự tập trung cao độ của người nấu, bởi nếu lơ là đôi mắt hoặc cử động tay không đều, súp sẽ bị vón cục, thậm chí dính. Lớp lửa dày dưới đáy khiến ấm trà không ăn được và bốc mùi khói, thật lãng phí!
Mỗi lần tôi bày đồ cúng, mẹ tôi thường có thói quen múc trà vào những chiếc bát sứ nhỏ, mâm lớn 10 chén và khay nhỏ 5 chén. Rồi giữa bàn ăn ngon có nem phượng, gà luộc, thịt kho tôm… những chén chè đơn giản ấy trông vẫn hài hòa đến lạ.
Trà xanh đánh bông có thể để qua nhiều bữa mà không bị hỏng, nhưng không thể để lâu được như vậy. Bọn trẻ cứ chờ mâm cúng xuống và bắt đầu tranh cãi với nhau. Mẹ can ngăn: “Dưới bếp có cả một cái nồi đấy, xuống múc đi!”, đáp lại là tiếng cười vui vẻ của lũ trẻ.
Xúc một thìa vào miệng, vị ngọt thanh tao của đường lập tức tràn ngập đầu lưỡi, vị bùi bùi của đậu cũng lan tỏa. Nó không bùi và đặc như đậu xanh hay bột như đậu đỏ mà vị ngọt hòa quyện vào lớp đậu mịn màng đẩy vị béo như dư vị. Trẻ con khi ấy khi ăn chè, hạnh phúc cứ như tan vào từng thìa, no căng bụng rồi ùa thẳng vào tim.
 |
| Trà xanh kết hợp vị ngọt của đường với vị béo của đậu – Ảnh: Shutterstock |
Thuở nhỏ, tôi không thường xuyên ăn chè mẹ nấu, vì gia đình không phải lúc nào cũng là điều cấm kỵ. Mỗi lần thèm đậu xay nhuyễn ngọt đến nhức răng, tôi thường xỏ dép vào ngồi đầu hè đợi Thương bán trà. Điều kỳ lạ là hai chiếc giỏ tròn nhỏ móc ở hai đầu giỏ lại chứa đựng cả một thiên đường kẹo ngọt dành cho trẻ em. Có rất nhiều loại đậu đỏ, đậu xanh, đậu xanh giã nhuyễn, đậu hoàng gia, đậu đông khô và bột lọc khiến bạn thỉnh thoảng chảy nước miếng.
Đặt giỏ xuống, đi dép vào, ngồi im, tay nhanh chóng cầm lấy ly, múc trà, thêm đá. 5 ngón tay cầm 3 chiếc cốc sứ mà không hề có một chiếc cốc nào bị lẫn vào nhau, thật tuyệt vời!
Thấy con cháu ngồi ăn đói khát, các bà mẹ cũng kéo ra ngoài. Cả làng từ lớn đến nhỏ đều quây quần quanh giỏ chè, thuận tiện nghe “cập nhật” thông tin từ làng trên và làng dưới. Sau khi ăn xong các chén trà, họ cho tất cả vào một chiếc ấm nhôm. Thương múc một ít nước, rửa tại chỗ, gấp gọn gàng cho vào túi xách rồi nhặt lên tiếp tục bán.
Ngày nay, các quán trà Huế ngày càng thưa thớt. Tôi nhớ có mấy lần về Huế, đói bụng đến quán chè trên đường Đống Đa, Trường An. Tiếc là không còn chỗ bán nữa, nghe nói đóng cửa lâu rồi. Thế là tôi phải lẻn vào những quán trà to lớn, râm mát. Trà xanh được pha trong ấm, nhưng hương xưa chẳng còn mấy, như niềm vui tuổi thơ đi đâu đó xa, không bao giờ trở lại…
Tà Chi
[yeni-source src=”” alt_src=”https://www.phunuonline.com.vn/quat-quay-vi-ngot-bui-cua-che-xanh-danh-a1505765.html” name=””]
