Tuần trước, Trái đất chứng kiến hai ngày nóng nhất liên tiếp được ghi nhận.
Trong vài tuần qua, nhiều kỷ lục khí hậu âm u đã bị phá vỡ trên toàn cầu. Ngày 3/7 là ngày nóng kỷ lục trên toàn cầu với nhiệt độ trung bình là 17,01 độ C. Nhưng kỷ lục này không tồn tại được lâu khi ngay lập tức bị phá vỡ bởi kỷ lục mới được xác lập vào ngày 4/7 – 17,18 độ C. Nhiệt độ kỷ lục trước đó được ghi nhận vào tháng 8/2016 là 16,92 độ C.
Nhiệt độ mặt nước biển trung bình cao nhất từng được ghi nhận và mực nước biển băng ở Nam Cực thấp nhất từng được ghi nhận cũng xảy ra trong thời gian gần đây.
Cũng vào ngày 4 tháng 7, Tổ chức Khí tượng Thế giới thông báo rằng El Niño đã bắt đầu, “tạo tiền đề cho khả năng tăng nhiệt độ toàn cầu và các kiểu thời tiết và khí hậu gây rối loạn”.
Vậy điều gì đang xảy ra với khí hậu và tại sao chúng ta lại thấy tất cả những kỷ lục này được ghi lại cùng một lúc?
Trong bối cảnh trái đất nóng lên, hiện tượng El Niño tác động phụ trợ, đẩy nhiệt độ lên cao kỷ lục. Kimberley Reid, Nghiên cứu sinh sau tiến sĩ về Khoa học Khí quyển, Đại học Monash cho biết, đây là yếu tố đầu tiên và quan trọng nhất.
Không chỉ vì biến đổi khí hậu
Sự nóng lên cực độ mà chúng ta đang chứng kiến phần lớn là do hiện tượng El Niño đang diễn ra, đi kèm với xu hướng phát thải khí nhà kính do con người gây ra.
El Niño được tuyên bố là xảy ra khi nhiệt độ bề mặt nước biển ở phần lớn vùng nhiệt đới Thái Bình Dương ấm lên đáng kể. Nhiệt độ bề mặt đại dương ấm hơn mức trung bình góp phần đáng kể vào sự nóng lên toàn cầu.
Lần El Niño mạnh gần đây nhất là vào năm 2016, nhưng chúng ta đã thải ra 240 tỷ tấn CO₂ vào khí quyển kể từ đó. El Niño không tạo ra nhiệt bổ sung mà phân phối lại nhiệt hiện có từ đại dương vào khí quyển.
Vậy nhiệt độ hiện tại của đại dương đến từ đâu? Một điều cần nhớ là đại dương rất lớn. Nước bao phủ 70% bề mặt hành tinh và có khả năng tích trữ lượng nhiệt khổng lồ do có nhiệt dung riêng cao. Đây là lý do tại sao một chai nước nóng giữ ấm lâu hơn một gói lúa mì chẳng hạn, và tại sao đại dương lưu trữ nhiệt tốt hơn mặt đất. Kết quả là 90% lượng nhiệt dư thừa từ sự nóng lên toàn cầu đã được đại dương hấp thụ.
Các dòng hải lưu luân chuyển nhiệt giữa bề mặt Trái đất, nơi chúng ta sống và đại dương sâu thẳm. Trong El Niño, gió mậu dịch trên Thái Bình Dương yếu đi và nước lạnh dâng dọc theo bờ biển Thái Bình Dương của Nam Mỹ giảm đi. Điều này dẫn đến sự nóng lên của các lớp bề mặt đại dương.
Nhiệt độ nước biển cao hơn bình thường dọc theo đường xích đạo đã được ghi nhận ở độ sâu 400m đầu tiên của Thái Bình Dương trong suốt tháng 6 năm nay. Bởi vì nước lạnh nặng hơn nước ấm, lớp nước ấm này ngăn nước biển lạnh hơn tiếp cận bề mặt. Nước biển ấm trên Thái Bình Dương cũng dẫn đến giông bão gia tăng, tiếp tục giải phóng nhiều nhiệt hơn vào khí quyển thông qua một quá trình gọi là “nhiệt ẩn”.
Điều này có nghĩa là lượng nhiệt tích tụ từ sự nóng lên toàn cầu đã “ẩn nấp” trong đại dương trong những năm La Nina vừa qua giờ đang nổi lên bề mặt và phá vỡ các kỷ lục gần đây.
Lý do không ngờ: Nóng lên vì hành động biến đổi khí hậu
Một yếu tố khác có khả năng góp phần vào sự ấm áp bất thường là giảm sol khí.
Sol khí là những hạt nhỏ có thể làm chệch hướng bức xạ mặt trời tới. Bơm sol khí vào tầng bình lưu là một trong những phương pháp địa kỹ thuật tiềm năng mà nhân loại có thể sử dụng để giảm tác động của sự nóng lên toàn cầu. Mặc dù vậy, ngừng phát thải khí nhà kính sẽ là một lựa chọn tốt hơn nhiều.
Việc không có sol khí cũng có thể làm tăng nhiệt độ. Một nghiên cứu năm 2008 đã kết luận rằng 35% sự thay đổi hàng năm về nhiệt độ bề mặt nước biển trên Đại Tây Dương vào mùa hè ở Bắc bán cầu có thể được giải thích bằng những thay đổi về bụi ở Sahara. Trong khi đó, mức độ bụi của sa mạc Sahara ở Đại Tây Dương gần đây thấp một cách bất thường.
Điều quan trọng là các quy định quốc tế mới về các hạt lưu huỳnh trong nhiên liệu hàng hải đã được đưa ra vào năm 2020, giúp giảm lượng khí thải sulfur dioxide (và sol khí) toàn cầu trong đại dương. Tuy nhiên, lợi ích lâu dài của việc giảm lượng khí thải tàu vượt xa những tác động nóng lên tương đối nhỏ của tình hình hiện tại.
Sự kết hợp của những yếu tố này chính là nguyên nhân khiến các kỷ lục nhiệt độ trên bề mặt Trái đất liên tục bị phá vỡ trong thời gian gần đây.
[yeni-source src=”” alt_src=”https://kenh14.vn/vi-sao-ky-luc-ngay-nong-nhat-lien-tuc-bi-pha-vo-khong-chi-do-bien -doi-khi-hau-ma-con-boi-mot-ly-do-bat-ngo-2023070719362292.chn” name=””]
