Ban đầu, ai cũng ngần ngại vì ai lại ăn cá ươn, nhưng thực chất đây là món ăn đặc sản của người Thái.
 |
| Mỳ ống là món ăn được làm từ cá thối – món ăn đặc trưng của người Thái, có thể ăn với cơm hoặc xôi hoặc cuốn với lá đu đủ, lá đa. |
Người Thái sống ở Tây Nguyên, bên bờ sông Sêrêpốk. Ngoài trồng trọt và chăn nuôi, người Thái còn đánh cá trên sông. Vào mùa nước nổi, cá sinh sôi nảy nở nhiều, không dùng hết; Muốn thay đổi khẩu vị, người Thái để cá thối và chế biến thành món ăn.
Có thể bạn thích
Pà di tiếng Thái dịch là ruc/bông làm từ cá ươn – một món ăn đặc trưng của người Thái, không phải lúc nào cũng có, mà chỉ khi mùa mưa đến, cá nhiều ăn không hết, người ta mới nấu vừa miệng. và sau đó được chế biến thành xù/chà.
Ngư dân câu được cá trôi trên sông. Khi vớt lên, cá thường bị ươn, nhưng nếu không khéo người câu sẽ làm cho cá ươn. Sau đó, họ đem hấp cách thủy để cá mềm. Sau khi loại bỏ hết xương, người ta làm cá rồi đem rang hoặc sấy trên chảo cho thật khô. Cá thối thường có mùi đặc trưng. Có một loại gia vị đặc biệt để loại bỏ mùi vị đặc trưng đó.
Công đoạn rang trên chảo cũng rất công phu: phải đảo đều tay, trên lửa vừa, sau đó trộn với sả băm nhuyễn. Khi sả dậy mùi thơm, nêm nếm gia vị cho vừa ăn rồi tiếp tục đảo đều cho món ăn ngấm đều gia vị. Khi sợi/chà sủi bọt thì tắt bếp. Nên bảo quản trong hũ thủy tinh hoặc hũ nhựa khô ráo để dùng dần. Thưởng thức mì với cơm nóng, xôi hay cháo đều hấp dẫn.
Gia đình tôi thường ăn bánh mì với bánh tráng. Bẻ từng miếng bánh tráng giòn tan, xúc một ít bánh tráng đưa lên miệng. Mùi thơm của sả, vị cay nồng của ớt, vị mặn của cá khiến các giác quan như cảm nhận được hương vị của đồng quê Tây Nguyên.
Cũng có khi tôi ăn pà mi với lá đu đủ, ngọn đa (một loại rau ngọt của Thái), cá khô hoặc cá hấp/chiên. Cho đu đủ vào lá đu đủ gói chặt, kèm theo những miếng cá khô, những lát cá hấp/chiên.
“Pa mi chắc khó ăn” – nhiều người thường quan niệm như vậy. Tuy nhiên, trong quá trình chế biến, người Thái với một số bí quyết gia truyền đã xây dựng công thức một cách công phu, khiến món ăn không chỉ hấp dẫn, thơm ngon mà còn bổ dưỡng.
Mì quảng ăn với xôi nóng thì tuyệt vời không kém. Nếp mới thu hoạch còn thơm mùi rơm rạ, ruộng đồng. Trước khi đồ xôi, mẹ thường ngâm nếp qua đêm với chút muối tinh để xôi có vị đậm đà. Sáng sớm, mẹ tôi dậy, bắt bếp, bắc một chiếc xửng hấp bằng củi, cho nếp và vài lá dứa cuốn vào. Lạ thật, không biết có phải do lúa nếp mới gặt hay nhờ cái rọ gỗ mà xôi chín rất nhanh.
Hương thơm của gạo nếp và lá dứa lan tỏa khắp nhà. Xôi chín được bày ra đĩa, lót lá chuối xanh còn đẫm sương đêm vừa hái. Xôi nóng được rắc mìn lên trên. Ăn xôi phải ăn bằng tay mới ngon. Dùng tay vo viên nếp, vo tròn lại rồi nhúng vào bát bánh mì.
Trong văn hóa ẩm thực của người Thái, có 3 món khuyến khích dùng tay khi ăn (tất nhiên tay phải rửa sạch) đó là xôi, thịt gà và rau sống. Ăn bánh tráng cuốn với rau sống thì phải dùng tay. Con gà cũng vậy.
Trở lại với món bún ăn với xôi nóng. Có lẽ vì xôi được làm từ hộp gỗ đẽo từ cây bông nên giữ nhiệt lâu hơn. Khi cầm nắm xôi trên tay chấm vào miếng chả cá kèm miếng lá chuối, tôi như được trở về tuổi thơ gắn liền với những miền quê; với những năm tháng tuổi trẻ chưa nhuốm màu hiện đại.
Pa Mìn không chỉ là món ăn thuần túy, đậm đà bản sắc dân tộc của người Thái mà còn thể hiện kỹ năng sinh tồn của dân tộc này trong những năm đói rét. Người Thái đã biết tận dụng thiên nhiên, chế biến cá thối để vượt qua những năm tháng khó khăn, gian khổ.
Những buổi chiều trời mưa, trong cái lạnh Tây Nguyên, mẹ ngại đi chợ chỉ xách nồi bánh tráng ra rồi bảo đứa cháu chạy ra đầu ngõ gần nhà mua vài cái. bánh tráng cho cô. Tôi ra sau vườn hái vài ngọn lá đa, vài lá đu đủ xanh. Vậy là mẹ con tôi đã có một bữa tối no nê và đầy đủ chất dinh dưỡng.
Một bữa tối đậm đà hương vị quê hương, đong đầy tình cảm gia đình, vừa ăn cơm niêu pa mi vừa nghe tiếng mưa rơi lộp bộp trên mái tôn, chợt nhận ra đôi khi hạnh phúc chỉ đơn giản như thế.
Lò Duy Bưu
[yeni-source src=”” alt_src=”https://www.phunuonline.com.vn/dac-san-tu-ca-uon-a1498934.html” name=””]
