Vẻ đẹp của các loại bánh dân gian Nam bộ, đặc biệt là các loại bánh cổ của phương Tây khiến ai cũng phải ngạc nhiên. Sức sáng tạo của các nghệ nhân, thợ làm bánh giờ đây đã ở độ tuổi bảy mươi không có mẫu nào có thể vượt qua được.
Một số chiếc bánh có tuổi đời ít nhiều là nửa thế kỷ. Có những loại bánh mà một số ít người yêu thích bánh dân gian đang cố gắng phục chế nhưng hầu hết vẫn còn xa lạ với đa số.
Bánh xèo thịt heo – bánh mơ
Tạo hình bánh xèo thịt heo đẹp mắt |
Không rõ tên gọi bánh phở heo xuất phát từ đâu nhưng theo một số thợ làm bánh xưa, món bánh nướng thơm ngon này có ở nhiều nơi ở Bạc Liêu, Cà Mau.
Có lẽ vì bánh có hình tròn màu trắng giống như ruột non của lợn nên có biệt danh là “bánh heo”. Đây là một loại bánh nướng đơn giản với vỏ bánh làm từ bột mì và nhân đậu xanh hoặc cơm dừa.
Sau khi nhào bột thành khối mềm, dẻo sẽ được cán mỏng để dàn đều lớp vỏ bên ngoài. Nhân đậu được vo tròn và đặt vào giữa. Bột bánh được gom gọn gàng, xoa nhẹ cho dính vào nhân, ấn hơi dẹt rồi cắt thành 6-8 miếng đều nhau, không cắt rời mà dán vào giữa bánh. Những miếng đã cắt này sẽ được lật lại và xoắn đều để lộ phần bên trong. Phần nhân bánh và những cánh hoa được cắt, xếp khéo léo giúp cho chiếc bánh sau khi nướng trở nên bắt mắt hơn.
Những năm gần đây, bánh xèo thịt lợn được người phương Tây hồi sinh mạnh mẽ, đặc biệt trong dịp Tết với tên gọi bánh mơ. Một số nơi biến tấu bánh với nhân dứa, vị chua ngọt, dễ ăn.
Bánh hoa cúc – loài hoa đẹp trên mâm cưới
Bánh hoa cúc – “nữ hoàng hoa” trên mâm cưới |
Mình biết đến chiếc bánh xinh đẹp này đã lâu nhưng khi tìm lại được thì hơi thất vọng. Món nướng này có nhân dừa và đường thốt nốt hoặc đậu xanh với mứt bí đỏ, các loại hạt và trái cây sấy khô với từng cánh hoa cúc được cắt tỉ mỉ bằng kéo nhỏ. Đây thực sự là một loại bánh đã thất truyền, gần như không còn tìm thấy ở bất kỳ chợ, quán nào, thậm chí tại các lễ hội bánh dân gian mà không còn dấu vết.
Cách đây hàng chục năm, cùng với bánh trung thu, những chiếc bánh hoa cúc hình tròn xinh xắn không thể thiếu trong mâm cỗ của các đám cưới phương Tây. Mâm cỗ nhà trai dành cho tiệc đính hôn, ngoài mâm trà, rượu, trầu cau và hoa quả thì mâm bánh nhận được sự quan tâm đặc biệt của hai bên gia đình. Một mâm đầy đủ bánh hoa cúc, bánh có màu sắc rực rỡ, thường là bánh 2 vỏ (vỏ 2 màu) như vàng – hồng, vàng – xanh, vàng – cam… thể hiện sự gọn gàng, nghiêm túc của người làm. gia đình chú rể.
Bánh nếp – Bánh bông bần An Giang
“Trang điểm” cho món bánh nếp hoàn hảo |
Bánh nếp có lẽ là loại bánh bắt mắt nhất trong số các loại bánh dân gian miền Tây. Bánh còn xuất hiện rải rác ở Chợ Mới, An Giang. Với màu sắc tươi sáng, hình dáng đẹp mắt, bánh nếp từng là loại bánh đặc trưng dành riêng cho các bữa tiệc, nghi lễ.
Theo thời gian, món bánh nướng này dần mai một và có nguy cơ thất lạc. May mắn thay, ở vùng Chợ Mới vẫn còn một số nghệ nhân làm bánh dân gian cố gắng duy trì nghề, giữ được vẻ đẹp độc đáo của bánh.
Với tạo hình đặc biệt, không thể dùng khuôn để tạo ra một chiếc bánh nếp hoàn hảo. Chỉ có đôi bàn tay người thợ làm bánh khéo léo và kiên nhẫn với từng lớp bột, “thính” mẻ bột nào vừa vặn, nhào, vuốt, xoay, xoay… để biến khối bột thành bánh. đẹp như hoa. Những bàn tay đầy dấu thời gian đó nhanh chóng lựa chọn bột mì nào, bột sắn nào, bao nhiêu đường, bao nhiêu nước cốt dừa, cân đo theo công thức riêng của mình.
Trước đây, loại bánh này thường được nướng trong nồi gang, lót cát bên dưới và đổ than củi lên trên nắp nồi. Cách làm bánh trên rất công phu, bạn phải cực kỳ cẩn thận về thời gian sao cho mẻ bánh vừa chín và phần nhân màu trắng bên trong cánh hoa nổi lên đều.
Không ai có thể giải thích được tên gọi của chiếc bánh – có lẽ nó xuất phát từ tên của những người Hoa nhập cư vào đất nước này. Hiện nay, bánh nếp được gọi theo cái tên dân gian miền Tây – bánh bông bần – bởi vốn dĩ bánh đã đẹp như hoa bần.
Ăn bánh mì tóc bạc – yêu nhau lâu dài
Cùng với bánh pía, bánh trong, bánh mè…, bánh bạc được coi là đặc sản của Sóc Trăng. |
Trao nhau một miếng bánh, chắc ai đó sẽ nhẹ nhàng nói “Mong chúng ta yêu nhau thật lâu”. Trong số các loại bánh dân gian đầy màu sắc, bánh bạc thu hút sự chú ý bởi cái tên khiến bạn đau bụng. Chiếc bánh thất lạc đã lâu này vẫn được những người nông dân chất phác ở Mỹ Xuyên – Sóc Trăng bảo quản cẩn thận.
Những chiếc bánh tròn được tạo hình từ bột gạo nếp nguyên chất, bên trong có nhân đường thốt nốt có màu nâu bóng rồi thả vào nước sôi. Những sợi dừa trắng béo, thơm bên ngoài phủ lên chiếc bánh trông như những sợi tóc bạc – dẫn đến cái tên “chết” cho món bánh đầu trắng. Cắt bánh làm đôi, thưởng thức vị ngọt thơm, lớp bột mềm quyện trên đầu lưỡi, quả thực ăn miếng bánh đầu tiên chưa chắc đã thích nhưng nỗi nhớ chắc chắn sẽ kéo dài thời gian.
Bánh sữa trứng
Bánh mãng cầu – một loại bánh cầu kỳ của người miền Tây |
Thuộc họ bánh dẻo, bánh mãng cầu của người miền Tây chỉ dành riêng cho dịp Tết, với ý nghĩa cầu mong những điều tốt đẹp nhất trong năm mới. Món bánh này hiện chỉ xuất hiện lẻ tẻ ở một vài khu vực miền Tây. Những quả mãng cầu xinh xắn đó được làm từ bột bánh dẻo, nhân đậu xanh và sên đường, vỏ xanh được làm từ màu của lá dứa, vừa đẹp mắt vừa thơm. Bột vỏ bánh được rang chín, nhào kỹ, cắt thành từng miếng nhỏ như hạt đậu, sau đó vo thành từng viên tròn rồi phết lên nhân bánh để tạo thành những cục vón cục giống như vỏ quả mãng cầu.
Bánh dân gian được làm từ những nguyên liệu gần gũi, quen thuộc với người dân miền Tây Nam Bộ nói chung, tuy đơn giản nhưng chứa đựng biết bao vẻ đẹp. Có những món bánh đã trải qua bao năm tháng, trải qua biết bao thay đổi nhưng vẫn lặng lẽ làm đẹp nền ẩm thực nước nhà. Những nỗ lực của người làm bánh kẹo nhằm bảo tồn và khôi phục vẻ đẹp nghệ thuật ẩm thực thật đáng được tôn vinh. Hàng năm, lễ hội bánh dân gian Nam Bộ ở Cần Thơ quy tụ hàng trăm loại bánh độc đáo. Thật đáng tiếc khi một số loại bánh ngọt thực sự xuất sắc đã dần biến mất.
Giờ đây, nhìn những chiếc bánh để lại dấu vết thời gian, ít ai không cảm thấy xót xa và tiếc nuối. Dù chỉ là những chiếc bánh nhưng nhìn vào bạn sẽ thấy cả một không gian hoài niệm. Bởi ở đó, biết bao thế hệ ông bà đã để lại những món quà, hiện vật độc đáo được tạo hình bởi bàn tay tài hoa và sự sáng tạo.
Tran Huyen Trang
Nguồn ảnh: Internet
[yeni-source src=”” alt_src=”https://www.phunuonline.com.vn/tim-lai-ve-dep-cua-nhung-mon-banh-that-truyen-a1503713.html” name=” “]