Đối với trẻ con thời đó, không cần những món ngon cầu kỳ, đôi khi rau củ quả nhà trồng được chính là món quà tuyệt vời nhất. Chúng tôi tụ tập lại với nhau để ăn rau củ thập cẩm và trò chuyện về đủ thứ chuyện trong những buổi chiều thơ ấu. Thật mộc mạc và giản dị, nhưng lại vui vẻ lạ thường.
Phải mất nhiều năm sau tôi mới có thể đưa mẹ về quê thắp hương cho bà. Có một cái cây vừa lạ vừa quen bên con hẻm nhà bà. Tôi tò mò hỏi mẹ, nghe mẹ trả lời, tôi mới nhận ra mình đã quên nhiều thứ: “Mẹ không nhớ cây u ma sao? Hồi nhỏ mẹ toàn ăn cây đó!”
Khoảng 25 năm trước, trên vỉa hè nhà tôi, có một cây u ma cao lớn trĩu quả, tán lá xanh mướt che mát một góc vườn. Khi lớn lên, tôi mới biết cây u ma hay cây o ma chính là cây lê ki ma trong bài hát tôi vẫn thường ngân nga khi còn nhỏ: “Mùa lê ki ma nở, quê tôi, đất đỏ…”.
Có thể bạn thích
 |
| Quả U Ma chín (le ki ma) |
Vào thời điểm đó, cây ô ma xuất hiện khắp nơi trong vùng quê. Trước ngõ, trong sân sau, dọc theo đường làng, những quả ô ma chín nứt ra và rơi khắp nơi. Quả bị vỡ đôi hoặc bị dập nát, hạt bay ra và nảy mầm, bám rễ vào đất và phát triển thành cây mới. Cây không cần ai chăm sóc hay tưới nước, nó hút sức sống từ đất và lớn lên nhờ nắng và mưa của bầu trời.
Từng gắn bó với một giai đoạn của cuộc đời, giờ đây tôi vô tình quên mất hình dáng tán lá u ma che mát bầu trời tuổi thơ. Tuy nhiên, hương vị của quả u ma chín vẫn còn nguyên vẹn trong ký ức của tôi. Cây u ma ra quả quanh năm, chín nhiều nhất vào mùa hè. Quả u ma có thể tròn như vú sữa, hình trái tim hoặc thuôn dài, nhọn ở đầu. Vỏ ngoài khá mỏng và bóng, khi chín dễ nứt, mùi thơm lan tỏa khắp vườn.
Quả u ma chín có màu vàng tươi, dày và mềm. Bạn phải từ từ nhấm nháp để cảm nhận hương vị. Quả u ma rất béo, béo và ngọt, giống như lòng đỏ trứng luộc chấm đường. Đó là lý do tại sao một số vùng gọi cây lê ki ma là cây trứng gà. Bố tôi thường nói với tôi rằng ăn nhiều quả u ma sẽ gây đầy hơi và khó tiêu, vì vậy tôi chỉ nên ăn cho vui. Ngày xưa, khi chúng tôi còn nghèo, một số gia đình phải ăn quả u ma thay cho cơm, và trẻ em đói thường bị nghẹn vì nó.
Người dân quê thường tìm cách chế biến nhiều món ăn từ rau củ quả trong vườn. Thời đó, um ma trộn là món ăn tuổi thơ được nhiều trẻ em xứ Quảng yêu thích. Phải chọn quả um ma hơi ẩm, thịt quả vẫn còn chắc, không mềm nhũn. Đầu tiên, rửa sạch, gọt vỏ ngoài, thái mỏng quả um ma, ngâm vào nước muối loãng để loại bỏ nhựa và bớt chát. Trẻ con quây quần bên nhau, mỗi gia đình góp những gì mình có trong vườn. Tìm hái một chùm mít chua, thêm một rổ khế chua hoặc đu đủ, lúc thì xoài xanh, lúc thì vả. Tất cả đều thái mỏng, đu đủ có thể thái sợi. Rau trộn gồm các loại rau có sẵn trong vườn như rau mùi, rau răm, rau thơm, rau bạc hà…
Tiếp theo, chúng ta làm nước chấm từ nước mắm cá cơm. Cho ớt và đường vào cối giã nhuyễn. Đây là bí quyết của người dân xứ Quảng khi làm nước chấm hoặc nước chấm. Giã ớt với đường sẽ tạo thành hỗn hợp sánh, vị cay hòa quyện với vị ngọt, nước mắm sẽ ngon hơn. Nhớ cho thêm nhiều bột ớt, nước mắm càng cay thì món ăn càng hấp dẫn. Vắt một ít chanh vào bát nước mắm, cho thêm một ít dầu lạc và hành phi, sau đó rưới lên các nguyên liệu, trộn đều.
U Ma trộn dứa mít có vị đậm đà của nước mắm và ớt, mặn và cay, xen lẫn chút chua ngọt, vị chát dường như đã mất. Bẻ một miếng bánh tráng nướng, xúc hỗn hợp U Ma vào miệng nhai, vừa ăn vừa hít hà, đôi khi nước mắt và nước mũi chảy vì cay, nhưng vẫn thích, ăn mãi không ngừng. Với trẻ con thời đó, không cần những món ngon cầu kỳ, đôi khi rau củ quả nhà trồng được là món quà tuyệt vời nhất. Chúng tôi quây quần bên nhau ăn hỗn hợp U Ma, vừa ăn vừa chuyện trò suốt những buổi chiều thơ ấu. Thật mộc mạc và giản dị, nhưng lại vui lạ kỳ.
 |
| U ma trộn với nước mắm và bột ớt rất hấp dẫn |
Hôm nọ, tôi tình cờ biết được một nơi bán u ma hỗn hợp ở thành phố Tam Kỳ (Quảng Nam), và tôi rất vui mừng như thể tôi đã tìm thấy cả một bầu trời ký ức tuổi thơ. Nhưng bạn bè tôi ngày đó, người còn nhớ, người đã quên. Không phải ai cũng cố gắng lưu giữ những ký ức cũ. Ngay cả khi tôi ăn nó, tôi cũng cảm thấy nửa lạ nửa quen. Giống như cái thời tôi không nhận ra cây u ma sau nhiều thập kỷ vô tình quên nó. Hương vị vẫn vậy, nhưng những người tranh giành cùng một món ăn và cười nói vui vẻ đã không còn nữa.
Chủ cửa hàng salad u ma chia sẻ thêm một cách ăn khác. Chọn quả u ma, gọt vỏ, rửa sạch bằng nước muối loãng để loại bỏ nhựa. Sau đó, thái mỏng u ma và để ráo. Đặt chảo dầu lên bếp, đợi dầu nóng thì cho u ma vào chiên giòn. Trong quá trình chiên, bạn có thể rắc một ít đường lên bề mặt u ma để tăng thêm vị ngọt. U ma chiên khá giòn và béo, ngọt vừa phải, là món ăn vặt ngon và độc đáo.
Ngày nay, vùng quê hầu như không còn cây U Ma. Vì quả chín rụng làm bẩn vườn nên cây bị người ta chặt hạ hoặc khi có bão thì bị sâu phá hoại. Thỉnh thoảng, bạn có thể thấy một cây U Ma lặng lẽ che bóng mát ở một góc quê khiêm nhường. Ít đứa trẻ ngày nay biết được vị đậm đà, béo ngậy, ngọt ngào và thơm ngát của quả U Ma chín và có lẽ cũng không còn xa lạ với món U Ma trộn nước mắm ngon tuyệt của ngày xưa. Tôi tự hỏi liệu cây có buồn không, nhưng tôi chỉ biết rằng lòng tôi tràn ngập nỗi buồn vô tận…
Mộc Yên
Nguồn ảnh: Internet
[yeni-source src=”” alt_src=”https://www.phunuonline.com.vn/tro-ve-tuoi-tho-voi-u-ma-tron-mam-cai-a1532298.html” name=” “]
