Nước mắm, nước mắm luôn có một chỗ đứng vững chắc trong tâm hồn người Việt.
Nước mắm là một trong những loại nước chấm truyền thống không thể thiếu trong bữa ăn của người Việt |
Sáng 30/9, trong khuôn khổ chuỗi sự kiện Lễ hội mùa thu Hà Nội, Hiệp hội Nước mắm Việt Nam và Hiệp hội Văn hóa Ẩm thực Việt Nam đã tổ chức Hội thảo Nước mắm Việt Nam – nâng tầm ẩm thực Việt. Hai hiệp hội đã cùng nghiên cứu, xây dựng hồ sơ trình Chính phủ công nhận nước mắm là di sản văn hóa phi vật thể của Việt Nam. Tuy nhiên, cũng có ý kiến trái chiều, cho rằng “Nước mắm là ẩm thực đã có rồi, không thể gọi là di sản văn hóa phi vật thể”…
“Cá làm nước sốt,
Đôi vợ chồng già yêu em nhiều lắm!
Câu ca dao trên nêu bật mối liên hệ mật thiết giữa cá và nước mắm. Chẳng phải vì thế mà người ta thường nói “mẹ cá” một cách đơn giản phải không? Đã có cá thì phải có nước mắm và trong bài viết này tôi sẽ chỉ nói về nước mắm làm từ cá biển. Cá có nhiều loại, nước mắm cũng có nhiều loại. Cá cơm, cá nục được chế biến thành nước mắm, nước mắm, nước mắm đục, nước mắm trong. Cá ngừ dùng phần dạ dày để làm nước sốt ruột. Cá thu bỏ đầu, nguyên con chấm nước mắm. Cách làm từng loại nước mắm tưởng chừng rất tỉ mỉ và phải rất kỹ lưỡng. Ở đây, tôi chỉ “cho phép” nước mắm đi loanh quanh với các món ăn miền Trung.
Trước hết phải kể đến loại nước mắm mà chúng ta vẫn quen sử dụng hàng ngày, gọi là nước mắm trong. Ngoài ra còn có loại nước mắm thứ nhất, thứ hai, thứ ba… Mỗi loại tượng trưng cho độ đặc, độ ngon, độ dở của nước mắm và ngon nhất là nước mắm phải không? Nếu muốn biết chắc chắn, bạn có thể thử bằng mắt: “Nếu làm rơi một miếng đu đủ, nó sẽ nổi lên” hoặc bằng mũi: “Nước mắm không lau sạch được nữa”… Bánh mì nam, bánh cuốn… nhất định phải chấm nước mắm phải không? , băm nhỏ 1-2 quả ớt cho đúng kiểu.
“Nước mắm chanh chỉ để ăn bánh hỏi,
Tôi yêu cô ấy và theo dõi cô ấy trong nhiều năm.”
Gọi là nước mắm chanh, thực chất là một loại nước mắm đã được pha sẵn gồm ớt, tỏi, đường xay pha với một ít nước lạnh và vắt chanh. Loại nước mắm này không chỉ dùng để ăn bánh hỏi mà còn dùng để ăn bánh bèo, bánh ướt, bánh xèo tôm thịt, bún thịt nướng, bánh tráng cuốn,… Đây cũng là loại nước mắm được người miền Nam thường dùng. dùng trong bữa ăn hàng ngày. ngày. Người miền Trung thích chấm nước mắm nguyên chất. Giống như đôi tình nhân mượn nước mắm để quyến rũ nhau. Anh ta có vẻ hơi táo bạo khi lên tiếng trước:
“Nước mắm ngon, cá dẹt tôi xay,
Tôi bảo cậu lẻn qua đây.”
Nói xong cô không hề ngượng ngùng mà nói tiếp:
“Nước mắm ngon cắn cá đối,
Tôi đã bảo cậu đợi tối nay tôi tới mà.”
Bánh bèo thường được ăn với nước mắm |
Ta đã cho nước mắm vào cá “gai”, nước chấm bánh, nước chấm bún… ở trên, bây giờ nước mắm đục sẽ bám xung quanh các món ăn. Vỏ bánh xèo phải ăn với nước mắm đục! Cũng xin nói rõ đây là nước mắm chưa đủ hạn sử dụng để ráo nước và nhỏ giọt như nước mắm trong. Cá nướng hoặc hấp phải chấm nước mắm. Bò nhúng giấm cũng được nêm nước mắm chứ còn gì nữa?
“Nước mắm có màu không đẹp,
Nhưng tại sao hương vị lại đậm đà như vậy?
Có những món ăn tự nhiên sẽ ngon hơn khi chấm với loại nước mắm phù hợp. Ví dụ: mực luộc, lòng bò… chấm nước mắm gừng. Thịt lợn luộc chấm nước mắm mùa thu. Trong đó, cao cấp nhất phải kể đến nước mắm mùa thu. Loại nước mắm này vốn có giá thành đắt đỏ nhưng cũng không được số đông ưa chuộng nên khó có thể phù hợp với tất cả mọi người. Vì vậy, món thịt luộc cũng tùy vào hoàn cảnh nhà mà cần kết hợp. Nếu bạn không thể hoặc không thích nước mắm mùa thu thì nước mắm nêm cũng ngon không kém.
Đây là những loại nước mắm dùng để ăn với bánh ngọt hoặc với món này món kia, nghĩa là ăn cho vui. Thế còn 2 bữa một ngày thì sao? Dù có nhiều món ăn cầu kỳ, đắt tiền hay chỉ đơn giản là một đĩa rau luộc đơn giản thì một bát nước mắm trong suốt là không thể thiếu. Nhưng đó là nước chấm, còn nước mắm chấm lên cơm, giống như mồi để thêm gia vị phải là nước mắm, nước mắm lòng, nước mắm cá nục, nước mắm mực muối… mới đủ mặn.
Tôi cũng xin nói thêm là nước mắm cái có màu đục và chưa ráo nước nên nguyên con cá vẫn còn đó. Ăn sống nhớ xé bỏ vài quả ớt thật cay rồi cho vào. Còn mắm ruột, mắm mực, mắm cá nục… thì phải hấp hoặc om. Những loại nước mắm vừa kể, trời mưa cơm nóng hổi, ăn vào bụng sẽ căng thẳng không kịp dừng lại.
“Nước mắm nào cũng được.
Chỉ cần có mùi để nhớ là được.
Ngày mai tôi sẽ hát cho nôi nghe,
Anh ấy om cá bống và chăm sóc mẹ già”.
Nước mắm cần thiết quá! Ngày thường đã cần rồi, nhưng ngày Tết lại càng khó chịu hơn. Từ bánh trái đến thịt sống, cá mú – món gì không cần nước mắm, không cần nước mắm! Ngày thường nước mắm còn chưa được nghỉ chứ đừng nói đến Tết. Trong dịp Tết, nước mắm đi từ nhà này sang nhà khác, từ biệt thự hoành tráng ở thành phố đến mái tranh tồi tàn ở quê, từ phòng ăn sang trọng của người giàu đến căn bếp tồi tàn của người nghèo. Nước mắm có từ mùa xuân sang hạ, đến mùa thu rồi đến mùa đông. Nước mắm trải qua 4 mùa, trải qua 12 tháng…
Đó là lý do tại sao nó được gọi là đi dạo xung quanh, phải không?
Nhưng dù có tranh luận thế nào thì nước mắm hay nước mắm luôn có một chỗ đứng vững chắc trong tâm hồn người Việt.
Nguyễn Mỹ Nữ
Nguồn ảnh: Internet
[yeni-source src=”” alt_src=”https://www.phunuonline.com.vn/loanh-quanh-cung-nuoc-mam-a1503172.html” name=””]