Rối loạn nhân cách ái kỷ nếu không được phát hiện và điều trị không chỉ gây hại cho người bệnh mà còn ảnh hưởng đến những người xung quanh. Chúng tôi đã có buổi trao đổi với bác sĩ chuyên khoa 2 Lâm Hiếu Minh (Phòng khám tâm lý, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM) để mọi người hiểu rõ hơn về căn bệnh này.
 |
| Người mắc chứng rối loạn nhân cách tự ái thường lệ thuộc vào lời khen ngợi về mặt cảm xúc (minh họa) |
PV: Thưa bác sĩ, mọi người thường nghĩ người thích khoe khoang, đề cao bản thân là mắc chứng rối loạn nhân cách tự ái. Cách gọi này có đúng không?
Bác sĩ Lâm Hiếu Minh: Kiêu ngạo chưa phải là bệnh rối loạn nhân cách tự ái. Ví dụ, một người thường xuyên mua hàng hiệu, chụp ảnh và đăng lên mạng xã hội có thể là do họ thích ăn diện và thích tiêu tiền…
Khoe khoang và muốn được mọi người khen ngợi là tâm lý chung của tất cả chúng ta. Nếu nằm trong giới hạn cho phép thì đó là điều hoàn toàn bình thường. Tính cách của mỗi người là khác nhau. Có người sống cô lập, có người lại thường xuyên cần chia sẻ. Các bác sĩ chỉ chẩn đoán người mắc chứng rối loạn nhân cách tự ái sau 18 tuổi vì từ độ tuổi này nhân cách đã được hình thành đầy đủ. Trước 18 tuổi, nếu thấy có triệu chứng của bệnh thì đó chỉ gọi là xu hướng rối loạn nhân cách tự ái.
Rối loạn nhân cách tự ái là một bệnh tâm thần thuộc nhóm rối loạn nhân cách, xảy ra do sự phát triển bất thường trong quá trình hình thành nhân cách. Bệnh nhân rối loạn nhân cách tự ái bị ảnh hưởng rất nhiều bởi hoàn cảnh sống (môi trường sống, xã hội, gia đình) gây ra những tổn thương, tổn thương tâm lý trước tuổi trưởng thành.
Ngoài ra còn có nguyên nhân di truyền nhưng chiếm thiểu số. Hiện nay, chưa có số liệu thống kê cụ thể về số lượng người mắc chứng rối loạn nhân cách tự ái. Tuy nhiên, nhóm người rối loạn nhân cách nói chung chiếm khoảng 2 – 5% dân số.
 |
| Bác sĩ Lâm Hiểu Minh đang tư vấn tâm lý cho một trường hợp tại Phòng khám Tâm lý Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM. |
* Biểu hiện của người rối loạn nhân cách tự ái là gì thưa bác sĩ?
– Bệnh nhân rối loạn nhân cách tự ái có dấu hiệu đánh giá quá cao bản thân và yêu bản thân quá mức. Họ luôn có nhu cầu được tâng bốc. Nếu không được khen ngợi, họ sẽ không giữ được sự ổn định về mặt cảm xúc. Khi có người đưa ra bình luận, ngay lập tức họ phản ứng vô cùng gay gắt, thậm chí còn phản pháo lại.
Không hẳn ai mắc chứng rối loạn nhân cách tự ái đều không có tài, chỉ là tài năng của họ không lớn như họ nghĩ mà thôi. Ví dụ, họ vẫn có thể giữ chức vụ quản lý trong một cơ quan. Tuy nhiên, họ luôn tin rằng mình tài năng hơn những gì mọi người nhận ra.
Chứng rối loạn nhân cách tự ái khiến họ coi mình là cái rốn của vũ trụ, muốn mọi sự chú ý đổ dồn vào mình. Nếu không, họ sẽ cư xử rất cực đoan. Vì không thường xuyên được tâng bốc nên trạng thái cảm xúc của họ thay đổi thất thường. Yếu tố này dễ bị nhầm lẫn với rối loạn lưỡng cực.
Khi một người bị trầm cảm hoặc rối loạn lo âu, họ vẫn biết có điều gì đó không ổn và cần đi khám tâm lý, tâm thần để điều trị. Ngược lại, bệnh nhân mắc chứng rối loạn nhân cách tự ái không cần phải đi khám. Đó là bởi đặc điểm của căn bệnh này khiến họ trở nên kiêu ngạo quá mức. Vì vậy, số người được chẩn đoán mắc chứng rối loạn nhân cách tự ái không nhiều, chỉ là phần nổi của tảng băng trôi. Rối loạn nhân cách ái kỷ nếu không được phát hiện và điều trị không chỉ gây hại cho người bệnh mà còn ảnh hưởng đến những người xung quanh.
* Thưa bác sĩ, xin bác sĩ cho biết một trường hợp điển hình của bệnh rối loạn nhân cách tự ái mà bác sĩ đã điều trị. Nếu người bệnh không được can thiệp thì hậu quả sẽ ra sao?
– Như tôi vừa nói, bệnh nhân mắc chứng rối loạn nhân cách tự ái không cần phải đi khám bác sĩ. Những trường hợp tôi ghi nhận tại Phòng khám Tâm lý Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM chủ yếu là do người nhà ép vào hoặc đôi khi người nhà bị bệnh nhân gây áp lực đến mức không chịu nổi nên mới ghi nhận. đành phải nhờ bác sĩ tư vấn tâm lý. thuộc vật chất.
Ví dụ, một người phụ nữ hẹn khám tâm lý. Khi gặp tôi, cô tâm sự rằng cô không thể chịu nổi chồng mình. Anh chàng này luôn ép vợ, con và mọi người phải tâng bốc mình. Khi anh ấy quyết định điều gì đó, ngay khi có ý kiến phản đối, anh ấy lập tức đứng dậy. Trong đầu tư kinh doanh, anh luôn cho rằng mình đúng, có thể đoán trước và dự đoán được xu hướng thị trường. Anh khiến gia đình khốn khổ và suýt phải bán nhà vì đầu tư vào bất động sản và chứng khoán.
 |
| Rối loạn nhân cách ái kỷ dễ nhầm lẫn với rối loạn lưỡng cực (ảnh minh họa) |
Khi đi làm, người này không hòa nhập được với đồng nghiệp, luôn tỏ ra chán nản và coi mình là một viên ngọc sáng mà người bình thường vẫn chưa nhận ra. Khi bỏ phiếu tại cơ quan, ông luôn nhận được số phiếu thấp nhất. Thế là anh lại tranh cãi quyết liệt. Thậm chí, trong nhóm chat của cư dân chung cư nơi gia đình anh sinh sống, anh cũng thường xuyên nhiệt tình đề xuất ý tưởng. Tuy nhiên, ý tưởng của ông không quá nổi bật để mọi người khen ngợi và làm theo. Vì vậy, anh đã tranh cãi với hàng xóm và ban giám đốc, khiến mọi người đều nghẹt thở. Với bản tính kiêu ngạo và tự mãn của chồng, người phụ nữ này biết rằng việc khuyên chồng đi khám tâm lý là điều không tưởng. Vì vậy, cô đã tìm đến chuyên gia tâm lý để xin lời khuyên cho mình.
Người bệnh rối loạn nhân cách tự ái nếu không được điều trị sẽ tự hủy hoại những thành quả mình đã đạt được. Họ rất khó hòa nhập và thích nghi với xã hội. Rối loạn hành vi của họ khiến mối quan hệ gia đình của họ trở nên rất tồi tệ. Họ cũng có thể bị rối loạn cảm xúc kèm theo trầm cảm và có nguy cơ gây nguy hiểm cho bản thân.
Khi điều trị rối loạn nhân cách tự ái, bác sĩ sẽ tư vấn tâm lý kết hợp dùng thuốc. Tuy nhiên, đây là một cuộc chiến lâu dài nên người bệnh rất cần sự đồng hành của gia đình.
* Cảm ơn bác sĩ đã chia sẻ.
Thanh Huyen (performed)
|
Trong cuộc sống hiện đại, nhiều người thường dùng từ “tự ái” để chỉ trích ai đó có lối cư xử kiêu ngạo, ích kỷ và độc đoán. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều hiểu lầm và tranh cãi về định nghĩa lòng tự ái. Khác với từ “tự ái” thường xuyên xuất hiện trên các diễn đàn, mạng xã hội, số bệnh nhân mắc chứng rối loạn nhân cách tự ái (NPD) chỉ chiếm một tỷ lệ nhỏ trong cộng đồng: khoảng 6% – theo thống kê của Hiệp hội Tâm thần Hoa Kỳ.
Công chúng dường như đang đồng thời gán cho lòng tự ái là dấu hiệu của sự kiêu ngạo và kiêu ngạo ở một số người. Tuy nhiên, theo giảng viên – chuyên gia tâm lý William Berry (Đại học Quốc tế Florida, Florida, Mỹ), “một số đặc điểm chỉ thể hiện một góc nhỏ của “bức tranh”. Bản chất con người là ích kỷ. Berry tin rằng các biểu hiện của NPD có thể tiềm ẩn ở nhiều cấp độ khác nhau trong mỗi cá nhân. Tuy nhiên, lối suy nghĩ thiên vị bản thân và lối sống hiện đại đề cao tính độc lập khiến nhiều người không chịu nhìn thẳng vào vấn đề tâm lý của mình. Có hai loại NPD được xác định: lòng tự ái quá lớn (cực kỳ tự cho mình là trung tâm) và lòng tự ái dễ bị tổn thương (cần được chú ý vì thường xuyên bất an về bản thân). Tuy nhiên, Berry lập luận, “nhiều khả năng là thực tế chỉ có một dạng NPD.” Ông giải thích: “Gần đây, một loạt nghiên cứu đã bắt đầu xem xét lại định nghĩa về lòng tự ái. Một số bác sĩ tâm thần tin rằng lòng tự ái quá mức trên thực tế là một dạng rối loạn nhân cách chống đối xã hội (Bệnh tâm thần). Nói cách khác, những người mắc chứng NPD thực sự đang cố gắng che đậy nỗi đau và sự bất an của mình bằng hành vi ích kỷ.” Nhà tâm lý học người Mỹ Charlotte Witvliet khuyên: “Những suy nghĩ và thái độ ích kỷ có thể là biểu hiện của nỗ lực tự vệ, phớt lờ nỗi đau. Vì vậy, nếu muốn phá vỡ vòng luẩn quẩn, trước tiên bạn cần học cách thừa nhận nỗi đau của mình. Hãy cố gắng đối mặt.” điều khiến chúng ta đau khổ, đồng thời mở lòng nhìn cuộc sống và thông cảm với mọi người. Thực tế, không ai trong chúng ta là hoàn hảo cả”. Như Ý |
[yeni-source src=”” alt_src=”https://www.phunuonline.com.vn/benh-nhan-roi-loan-nhan-cach-ai-ky-co-the-tu-gay-nguy-hiem -a1506703.html” name=””]
