Nữ nhà báo 88 tuổi Nguyễn Hạc Đàm Thu vừa ra mắt sách ảnh “Tiếng vọng Trường Sơn”. Cô chia sẻ: “Tôi đã gần đất xa trời, muốn làm điều gì đó để các bạn trẻ so sánh A Lưới xưa với nay”.
Năm 2013, nhà báo, Phó Trưởng ban Quốc tế Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam Nguyễn Hắc Đàm Thu được mời sang Paris để nhận cuốn sách Sự hồi sinh của thung lũng A Lưới sau bom Mỹ và chất độc da cam – một công trình nghiên cứu tập thể. do nhà xã hội học người Pháp Jacques Maitre biên tập.
A Lưới thuộc vùng Trường Sơn, thuộc tỉnh Thừa Thiên – Huế, nổi tiếng với thảm họa chất độc da cam, nơi chị đã 7 lần đi, đi thực tế cùng các chuyên gia xã hội học, tâm lý trị liệu người Pháp. Pháp và quốc tế.
Năm 2023, bà Đàm Thu đã trở lại đó và thực hiện cuốn sách ảnh của riêng mình. Tiếng vọng từ Trường Sơn mới được phát ra. Tuổi cao sức yếu, bà phải “vận động” cô con gái Anh Thư bay từ Hà Nội vào Huế đón mẹ từ TP. Tương, được nạp. – Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ Quận.
![]() |
Bà Nguyễn Hắc Đàm Thu |
PV: Tại sao phải làm việc ở độ tuổi đáng lẽ phải được nghỉ ngơi?
Bà. Nguyễn Hắc Đạm Đỏ: Người Pháp cùng tôi học A Lưới ngày xưa mất mát nhiều lắm, trong đó có anh. J. Maitre. Tôi vẫn còn nhiều mối liên hệ với A Lưới và tôi rất thích xem, hoặc trao đổi, để được gửi đến hình ảnh của sự phát triển ngày nay và số phận của những người mà chúng tôi đã nghiên cứu trong quá khứ và với những người mà chúng tôi đã tiếp xúc.
Bạn có nghĩ rằng các thế hệ khác sẽ lớn lên để quên đi quá khứ? Tôi còn giữ hàng trăm bức ảnh hồi học với phái đoàn Pháp. Tôi giờ đã gần đất xa trời, muốn làm gì đó để các bạn trẻ so sánh A Lưới xưa với hôm nay. Cũng là để tri ân các nhà hảo tâm, các nhà nghiên cứu nước ngoài, các chính sách giúp đỡ của chính phủ và nhân dân vùng bị thiên tai trong chiến tranh đã hồi sinh và phát triển.
Năm 2005 bà Lesli đến đóng phim. Cô từng quay cảnh những góa phụ của cả một khu phố có chồng là cựu chiến binh chết vì chất độc màu da cam.
* Được biết, chính chị bỏ tiền xuất bản cuốn sách. Cô ấy đã làm thế nào?
– Em làm sách ảnh, chú thích cẩn thận, xen kẽ các bài viết và những chi tiết quan trọng để làm rõ sự thay đổi của A Lưới. Đầu tiên, tôi nói ý định của mình với Quỳnh Tường và được cô ấy ủng hộ. Chúng tôi tự lo vé máy bay, mấy ngày làm việc thì người địa phương lo chỗ ăn ở. Phải đánh nhanh và vất vả trong 4 ngày. Ở A Lưới, Hội Phụ nữ nói rằng phần của tôi phải làm trước, phải làm nhanh, còn lại họ sẽ làm với Nhà xuất bản Thuận Hóa. Kinh phí không quá lớn, in ấn cũng không nhiều, tôi dùng tiền của mình cho chuyến du lịch cùng gia đình.
* Ông có thể nói sơ qua về nội dung cuốn sách?
– Bắt đầu bằng cuộc phỏng vấn tôi về chuyến đi Paris dự buổi ra mắt sách của nhà xã hội học J. Maitre năm 2013. Phần 1 là phóng sự ảnh với những câu chuyện về người A Lưới xưa. Phần 2 – Sau sự tàn phá của chiến tranh là phóng sự ảnh về cuộc sống của các thành viên trong gia đình và những chuyến du lịch của đoàn làm phim Pháp – hãng truyền hình France 5 của bà Leslie Wiener. Mừng với A Sầu, A Lưới và cuộc chiến gian khó chống đói nghèo, di chứng chất độc da cam.
Phần phụ lục có bài viết về nhà trị liệu tâm lý người Pháp – Tiến sĩ Doray – Chủ tịch Trung tâm CEDRATE nghiên cứu về sang chấn tâm lý do chiến tranh.
Trong sách có nhiều hình ảnh, câu chuyện về sự đổi mới, phát triển công nghệ, kinh tế của A Lưới ngày nay; Có một bài viết cảm động về những ông lớn như Mr. Hồ Ngọc Mỹ hiến dâng cả cuộc đời cho Tổ quốc nhưng không ai hay biết; Câu chuyện về danh nhân Kan Lịch và những người phụ nữ tiêu biểu của A Lưới như Kan Nua, Kan Hiền, Lê Thị Vẻ… Đặc biệt là câu chuyện của bà Rên. Cán Dom – nữ anh hùng lực lượng vũ trang, nhà báo đã viết “những người phụ nữ đã chỉ huy trận đánh ác liệt ở đồi Chém” trong chiến tranh.
* Dù ông vẫn trao thư liên lạc và học bổng cá nhân cho trẻ em A Lưới, nhưng sau nhiều năm, ông có bỡ ngỡ về đất nước này?
– Văn minh đến cả một huyện miền núi Tây Trường Sơn. Bạn sẽ thấy những hình ảnh về các hoạt động như học sinh múa thác A Nor, học tin học, gian hàng giới thiệu sản vật A Lưới, người dân đi dã ngoại tại thác A Nor, người mẫu ra nước ngoài trình diễn trang phục. thiết kế từ sản phẩm họ Đặng, tết trồng hoa… Thanh niên đi học xa, về phụng sự Tổ quốc chứ không bỏ đi như nhiều nơi khác.
Điều ngạc nhiên là một số gia đình có xe riêng đưa tôi đi phỏng vấn những nhân vật cũ đã từng phỏng vấn trong quá khứ. Cán bộ Hội phụ nữ có trình độ văn hóa cao, hiểu biết và nhiệt tình với phong trào quê hương.
![]() |
Bà Đàm Thu tặng sách Tiếng vọng từ Trường Sơn cho Tuổi trẻ Thảo Điền nhân dịp khánh thành Không gian Văn hóa Hồ Chí Minh vào trung tuần tháng 5/2023. |
* Chị cho biết ngoài những thành tích đạt được vẫn còn nhiều điều băn khoăn. Đó là những thứ gì?
– A Lưới phát triển xây dựng nhà hàng, khách sạn, du lịch nhưng thanh niên chưa qua đào tạo nghề, đi làm thợ xây, không có chuyên môn. Có em học sư phạm ra trường không có việc làm. Môi trường chưa quan tâm nhiều đến sức khỏe và dinh dưỡng của trẻ. Tôi nhớ trong cuốn sách cũ chúng tôi đã làm việc với ông J. Maitre, có nhiều giải pháp nhưng chưa được nghiên cứu và áp dụng.
Đấy là chưa kể những câu chuyện môi trường căn bản như cải tạo đất, phá rừng trồng cà phê, bão lũ, v.v. Nhiều sáng kiến mới dừng ở tính tự phát của tổ chức công đoàn, chưa bền vững.
* Sách được bán trên thị trường với nhiều hình ảnh đẹp và quý. Sức khỏe của bạn đã hồi phục chưa và bạn đã nhận được phản hồi nào chưa?
– Sách vừa ra, hi vọng hữu ích. Cuốn sách được tặng trong buổi tiếp tân gần đây nhất khi “Không gian văn hóa Hồ Chí Minh” được khai trương ở Đỗ Đức.
Tôi đã dùng nhân sâm để hỗ trợ A Lưới với sự giúp đỡ chu đáo của con gái tôi, tôi đã sống sót và bình phục trở về nhà. Phản hồi sớm nhất là từ nước ngoài – Mỹ và Canada, những chuyên gia từng đến Việt Nam và quan tâm đến những cuốn sách giúp nghiên cứu tài liệu thực tế liên quan đến các vấn đề hậu chiến ở một đất nước nổi tiếng bị tàn phá nặng nề.
* Xin ông trích dẫn ý kiến sớm nhất của độc giả từ hải ngoại?
– Trong một lá thư của Dr. Wayne Dwernychuck – một chuyên gia môi trường bị nhiễm chất độc da cam đến từ Hadfield, Canada – viết: “Tác giả Lady Borton đã chuyển cuốn sách của cô ấy cho tôi. Dù không đọc được tiếng Việt nhưng tôi được xem những bức tranh rất thú vị. Cô ấy đã làm rất tốt xong. Một luoi luôn ở trong trái tim tôi. Vào cuối những năm 1980, tôi đã đến đó trong 2 tuần để lấy mẫu chất độc da cam/dioxin. Làm việc ở đó là một phần quan trọng trong sự nghiệp tư vấn môi trường hơn 30 năm của tôi. Cảm ơn bạn đã nghĩ về tôi và vì những dòng hay trong cuốn sách về công việc của tôi.”
Còn đây là phản ứng của Sally và Trude – những người Mỹ đã có dự án khắc phục hậu quả chiến tranh ở A Lưới trong nhiều năm: “Thật xúc động khi mở gói quà ra và thấy ngay bìa sách có hình của dãy Trường Sơn. rất đẹp …
Tôi đã rất ngạc nhiên khi tìm thấy cả một bức ảnh của Steve Nichols và tôi tại mr. Boi’s vườn ươm ở A Lưới để xem. Bạn bè và chúng tôi rất vui khi được hỗ trợ hội thảo của anh ấy, hỗ trợ phân bón và hàng rào châu chấu bên cạnh các điểm nóng chất độc màu da cam… Tôi cũng vừa đọc cuốn sách mới của G. Black – The long Reckaming.
Cuốn sách rất quan tâm đến ý nghĩa của A Lưới và kể nhiều câu chuyện của nhân dân ta đã có công khôi phục lại những tàn tích của cuộc chiến tranh chống Pháp và Mỹ… Không biết G.Black có ẩn ý gì không. Bạn nghĩ sao về việc dịch và xuất bản cuốn sách của mình bằng tiếng Anh?”
* Xin cảm ơn và chúc ông mau bình phục sau những đóng góp quý báu cho cộng đồng.
Nguyễn Thị Ngọc Hải
(thực hiện)
[yeni-source src=”” alt_src=”https://www.phunuonline.com.vn/nu-nha-bao-88-tuoi-tro-lai-a-luoi-lam-sach-quy-thoi-gian -khong-con-much-meh-nang-long-khong-yen-a1493325.html” name=””]