Những ngôi nhà cũ, giống như tuổi thơ của tôi, trong quá khứ. Nhưng trong ký ức của mỗi người, có lẽ không thể nào xóa được những tháng ngày khó khăn ấy.
Mây đen bao phủ bầu trời, rồi một cơn bão bất ngờ ập đến khiến tôi phải lủi thủi thu dọn quần áo để phơi, đóng hết cửa lớn cửa nhỏ. Nhìn ngọn gió quật đổ ngọn cây, chợt nhớ ngày xưa, khi gia đình sống trong một căn nhà lá nhỏ.
Khi ấy, cả xóm ven sông chỉ toàn những ngôi nhà đơn sơ cũ kỹ. Ban ngày, người lớn đi làm, chỉ có lũ trẻ tụ tập chơi game với nhau. Ngày mưa, hầu như nhà nào cũng ở, vì đê trơn trượt, đầy bùn đất. Có em buồn, ở nhà, mang chân bẩn sang nhà bạn.
Ngôi nhà một trệt một lầu, cột gỗ, mái và vách lợp lá hoặc cỏ tranh. Lúc đầu, ngôi nhà có màu tươi sáng của lá khô, sau đó già đi và chuyển sang màu nâu sẫm. Ngôi làng không có điện lưới, không có đường ống dẫn nước ngọt.
Nếu ở trong những ngôi nhà cổ, bạn sẽ hiểu câu ca dao “Nhà dột, cột đổ…” . Nửa đêm, một cơn giông ập đến, nằm trên giường mà tim đập loạn nhịp với tiếng hú bên ngoài. Xà nhà nghiêng ngả, ngôi nhà đung đưa theo từng cơn gió.
Gia tài chỉ có một mái nhà che mưa che nắng, lỡ có đổ thì biết làm sao đây. Năm nào cứ đến mùa mưa lũ là có nhà trong xóm bị tốc mái, sập. Trong lúc hoạn nạn, cả nhà thu xếp của cải gửi sang nhà bên cạnh. Hàng xóm nhường một góc nhà, thêm chỗ ở tạm, mời ở nhờ.
Nam chặt cây, chặt lá, đến từng nhà xin ít vật dụng cần thiết để nhanh chóng dựng túp lều mới, khi nào gia đình nạn nhân cứu được thì sửa sang, cơi nới thêm sau.
Những ngôi nhà lá luôn phải gồng mình gánh mỗi mùa mưa lũ. Ngoài nỗi ám ảnh nhà có thể bị đổ thì chuyện nhà ướt như ngoài sân là chuyện bình thường. Những ngày mưa bão, 3 chị em tôi ở nhà sợ mưa phải xách xô, thùng ra hứng những chỗ dột.
Mùa nắng cũng không dễ dàng gì với mái lá. Nửa đêm trời nóng, nhà đầy đồ dễ cháy, vừa nắng vừa khô, hầu như khó giữ nguyên vẹn sau khi “bà hỏa” ghé thăm. Nếu đúng lúc nước sông cạn, người dân chỉ còn biết dọn hết đồ đạc ra ngoài, bất lực nhìn nhà cháy rụi.
Tôi đã sống qua nhiều “ngôi nhà chết chóc” trên cùng một mảnh đất, trước khi có được một nơi ở đàng hoàng như ngày hôm nay. Mỗi ngôi nhà đánh dấu một bước ngoặt thăng trầm của cả gia đình. Mẹ tôi kể, ngày xưa, bố mẹ tôi mua mảnh đất này khi mới sinh tôi – đứa con đầu lòng. Phần lớn đất đai là hố bom, chỉ có nước.
Hai vợ chồng trẻ ban ngày đi làm, tối cùng nhau gánh đất, lấp cho đến khi mặt nước cạn. Bố mẹ tôi dựng một ngôi nhà tranh. Sau nhiều năm, ngôi nhà tre biến thành ngôi nhà gỗ 3 gian. Mái lá trải qua nhiều lần lợp mới, ngôi nhà gỗ cũng mục nát nhường chỗ cho ngôi nhà xây kiên cố bây giờ.
Những ngôi nhà cũ, giống như tuổi thơ của tôi, trong quá khứ. Làng quay lại, những ngôi nhà khang trang, tươi mới. Nhưng trong ký ức của mỗi người, có lẽ không thể nào xóa được những tháng ngày khó khăn ấy.
Viet Quynh
[yeni-source src=”” alt_src=”https://www.phunuonline.com.vn/thuong-mai-la-nau-a1497278.html” name=””]