Lần đầu tiên, Hoa Nhung và các bạn được chạm tay vào khung cửi, cùng khám phá và mân mê hành trình từ sợi bông “thần kỳ” đến những tấm vải đầy màu sắc và độc đáo.
Khi mẹ đến đón, Tuấn Kiệt (Q.Phú Nhuận, TP.HCM) từ trong cầu thang chạy ra la lớn: “Mẹ ơi, cái khung cửi lạ lắm. Có nhiều loại khung dệt: khung dệt cổ, cũng có khung dệt cải tiến. Cô dệt vải và kể chuyện xưa bằng tiếng Ba Na. Và chị dệt cũng đẹp nữa”. Em gái Tuấn Kiệt hào hứng kể tiếp: “Bà hơn 70 tuổi rồi mẹ ạ, bà dệt giỏi lắm. Trông bà còn khỏe hơn cả bà nội”.
Anh em Tuấn Kiệt vừa hòa mình vào không gian văn hóa Bà Nà giữa Sài Gòn náo nhiệt qua chương trình “Dệt vải và nghe truyện cổ người Ba Na kể nghề dệt” do Thông tin Văn hóa Dệt Bahnar (*) và CLB Các bà mẹ tổ chức . phối hợp tổ chức những ngày đầu hè.
Có thể bạn thích
Không chỉ riêng anh em Tuấn Kiệt, tất cả các em nhỏ đến với chương trình đều lần đầu tiên được làm quen với văn hóa Ba Na. Bạn say mê xem nghệ nhân Yă Yin trong bộ váy thổ cẩm nhẹ nhàng lướt tay trên khung cửi, nghịch thúng bông trắng tinh lẫn hạt và mang hạt bông về nhà trồng.
Nếu chú Thông Bahnar (Huỳnh Nguyên Thông, người sáng lập thương hiệu Văn hóa dệt thông Bahnar ở TP.Kon Tum, tỉnh Kon Tum) lắng nghe, cẩn thận phác thảo 7 công đoạn lên bông trên cây để dệt thành tấm vải với nhiều hoa văn độc đáo để thay đổi. độc đáo, rồi từ tấm vải đó mà trang trí mấn hay áo dài đẹp, các em vô cùng ngạc nhiên và thán phục thành quả của những người thợ thủ công.
Phải mất cả tháng trời, người thợ qua các công đoạn trồng bông, hái bông, kéo sợi, se sợi, kéo sợi, nhuộm, bó, dệt và may mới hoàn thành một sản phẩm. Không nên phơi bông đã nhuộm dưới ánh nắng gay gắt vì rất dễ phai màu.
 |
| Ya Yin tỉ mỉ hướng dẫn các em nhỏ cách dệt thổ cẩm – Ảnh: Kim Phượng |
Bất ngờ nối tiếp bất ngờ khi bé Hoa Nhung (Q.Tân Bình, TP.HCM) được biết chỉ những sản phẩm chế tác từ thiên nhiên từ công đoạn đầu tiên đến công đoạn cuối cùng mới được gọi là thổ cẩm (nếu không thì chỉ gọi là vải dệt thoi). hoa văn thổ cẩm). Đôi bàn tay nhỏ nhắn, mềm mại của Hoa Nhung tiếp tục nâng niu chiếc rổ bông mềm mại và những cuộn bông thành phẩm dưới dạng sợi được nhuộm màu tự nhiên, an toàn, không hóa chất.
Lần đầu tiên, Hoa Nhung và các bạn được chạm tay vào khung cửi, cùng khám phá và mân mê hành trình từ sợi bông “thần kỳ” đến những tấm vải đầy màu sắc và độc đáo.
Các cháu nói: “Nhà cháu có, nhà cháu cũng có” khi chú Thong Bahnar nói về thuốc nhuộm. Đó là những loại hoa, cây cỏ quen thuộc, dễ dàng tìm thấy quanh ta như: hạt điều, nghệ vàng, lá hương thảo, hạt ngò chín, lá ổi (giúp tạo màu), vỏ măng cụt, hạt bơ, bã cà phê, thậm chí tro, bùn…
Bé Hà Nhiên (Q.Bình Thạnh, TP.HCM) tròn mắt khi biết hoa bạch mã hoàng tử (Trăng leo) có màu đỏ hồng nhưng khi luộc nhuộm lên bông sẽ ra màu xanh.
Hè này bé có rất nhiều dự định vui chơi, nhưng chắc chắn sẽ có trò nhuộm áo cũ theo hướng dẫn đơn giản nhưng vô cùng thú vị của chú Thong Bahnar. Là một cô nàng sành điệu, cô sẽ nhuộm vài chiếc áo sơ mi bằng cách đun sôi các nguyên liệu, để nguội xuống khoảng 80 độ C rồi nhúng áo vào nồi nước, xoắn lại và lặp đi lặp lại nhiều lần. Chiếc áo sẽ ẩn hiện những họa tiết độc đáo không đụng hàng.
Dù không hiểu tiếng Ba Na, nhưng với lối kể chuyện sinh động, ánh mắt sinh động và bàn tay mân mê từng cảnh trên vải (tương ứng với từng đoạn truyện) của Yă Yin, các em vẫn chăm chú lắng nghe từ đầu đến cuối. câu chuyện cuộc đời của chàng thanh niên nghèo Hơ Rít hiền lành, tốt bụng và rất trẻ con. Yă Yin với óc sáng tạo tuyệt vời và bàn tay vàng đã để lại những tác phẩm vô giá gồm hàng chục tấm da dệt với những câu chuyện mà cô được nghe người trong làng kể lại vào những đêm khuya bên bếp lửa từ khi còn nhỏ.
 |
| Các em hào hứng nghe chuyện xưa do Yă Yin và Thong Bahnar kể |
Truyện rất dài, tình tiết hấp dẫn, quá nhiều hoa văn trên vải buộc cô phải chắt lọc những hình ảnh tiêu biểu nhất để người xem hiểu cơ bản về cốt truyện. Qua sự diễn giải và hướng dẫn của chú Thong Bahnar về câu chuyện của Hơ Rit, các em cảm nhận được sự gắn bó giữa hai nền văn hóa Ba Na và Kinh. Đây là cái kết có hậu cho bất kỳ ai sống có tình có nghĩa, mà cụ thể ở đây là bác Hồ Rit.
Chị Thúy Hằng (Q.12, TP.HCM) cùng nhiều phụ huynh và các em nhỏ đã hẹn rất gần nhau đến trụ sở của Thông Bahnar tại TP.Kon Tum để xem thêm những nét đẹp văn hóa của người Ba Na và cộng đồng địa phương để thưởng thức. . đoàn ở Tây Nguyên. Ở đó, cha mẹ và con cái được hòa mình với núi rừng, sông suối, trong tiếng cồng chiêng, trong ánh lửa bập bùng nhảy múa, được nghe thêm những câu chuyện cổ hấp dẫn, cho trí tưởng tượng bay xa.
Bé Phúc An (học lớp 5, con chị Thúy Hằng) rất ham tìm hiểu, khám phá về lịch sử, văn hóa các vùng miền. Những ngày hè, chị tranh thủ đưa con đi tham quan bảo tàng, di tích lịch sử để con hiểu chiến tranh là sự thật đã xảy ra trên dải đất hình chữ S này và con không được lãng quên, hạn chế. Tiếp cận với các thiết bị điện tử, chị đưa con đi xem phim, đi hiệu sách, đi bơi, đá bóng, vẽ tranh, chơi piano, đánh trống, v.v.
Cô đặc biệt đưa các con đến các hoạt động theo chủ đề này để các con được mở rộng tầm nhìn, thêm yêu văn hóa truyền thống và có những trải nghiệm ấn tượng, khó quên.
Tô Diệu Hiền
(*) Văn hóa dệt Thông Bahnar (Làng cổ Kon K’tu, TP. Kon Tum, website https://thongbahnar.vn/) là đơn vị duy nhất ở Tây Nguyên còn lưu giữ phương thức dệt truyền thống của đồng bào. đồng thời có các chương trình trải nghiệm, tọa đàm với các chủ đề đa dạng như học dệt, kể chuyện xưa, sống làng dệt…
[yeni-source src=”” alt_src=”https://www.phunuonline.com.vn/nghe-ke-chuyen-co-ba-na-tren-tam-det-a1493497.html” name=””]
